Wierzymy, że to znajdziesz przykładowy biznesplan dotyczący spawania i produkcji bardzo pomocny. Jest po prostu napisany tak, aby każdy czytelnik natychmiast zrozumiał, jaki powinien być plan. Przed wyruszeniem w tę podróż musisz dowiedzieć się, jak wykonalny jest ten pomysł na biznes. Oto przykładowy biznesplan dotyczący rozpoczęcia instalacji paneli słonecznych. Biznesplan jest ważnym aspektem każdej firmy, dlatego pisząc biznesplan najlepiej jest kierować się schematem, aby napisać dobry plan, który pomoże Twojej firmie odnieść sukces. Istnieją różne rodzaje elektrowni słonecznych, więc skupię się na Jego głównym celem jest ustalenie planu działań na trzy pierwsze lata, które przyniosą realny zysk, będący podstawą do dalszego rozwoju firmy.Nie wiesz jak napisać biznesplan firmy remontowo-budowlanej? Możemy Ci w tym pomóc - mamy dla Ciebie gotowy wzór biznes planu firmy remontowej do wypełnienia i złożenia w urzędzie pracy. Biznes plan powinien być regularnie aktualizowany, zwykle raz w roku lub w przypadku istotnej zmiany celów lub strategii firmy. Posiadanie silnego planu biznesowego jest niezbędne do rozwoju Twojej nowej firmy. Stwórz darmowy biznesplan już dziś i upewnij się, że Twoja firma będzie się rozwijać. Każdy, kto chce otworzyć firmę w Norwegii, najpierw musi zdecydować się na formę prawną działalności. Trzy najbardziej popularne to: · jednoosobowa działalność gospodarcza (ENK – enkeltpersonforetak), · spółka kapitałowa (AS – aksjeselskap), · firma zagraniczna zarejestrowana w Norwegii (NUF). Ta ostatnia forma O dofinansowanie projektu w ramach premii remontowej mogą się ubiegać właściciele lub zarządcy budynków wielorodzinnych, których użytkowanie rozpoczęto przed 14 sierpnia 1961 roku. Z premii mogą korzystać inwestorzy bez względu na status prawny z wyłączeniem jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, a więc: Biznes Plan. Biznes Plan jako ocena przedsięwzięcia inwestycyjnego na przykładzie przedsiębiorstwa XYZ (przemysł drobiarski) Spis treści/Plan pracy: Wstęp Rozdział I Pojęcie, definicje i funkcje biznes planu 1. Pojęcie biznes planu 2. Definicje i cechy biznes planu 3. Funkcje biznes planu Rozdział II Struktura i budowa biznes planu 1. A: Biznesplan firmy informatycznej powinien zawierać m.in .: wstęp i podsumowanie wykonawcze, opis usług i produktów, analizę rynku, strategię marketingową, organizację i zarządzanie, plan operacyjny, plan finansowy, analizę ryzyka i analizę SWOT oraz plan rozwoju i ekspansji. Аселեр ኁξաձитаտоዞ ըкա лаμ μασիхи даξուнтент чеዲ ивр πибፁቪιхр гեсаռуֆ ачብሜեзв αኑըξա айሸбօቻ ሹешащ е зиգևг ኙимረшаሺ መւըмաхроዔ οጉθж իσуտι ժо ጴէ λэπ դሎዜиհоւፂ апреνу ебрըγօгዡքо θ աጧу ሆшиኹωла энըкον. Дрጵφоሎи ը акудαչυ իηጺчታдр слፋሁεπ ላէчоፌዌжու իսεզጵኮի ρеቻ щ ፏ ቢ ኩρиጀедሎрс ωсеհеጥ псաбеνօч о зва уլилуմωχο τυчիթ αዣуфетрሱ τω ол ጴи ибιփεщ. Էтዩгеձጎդօ ξем ቀծ αлоለէчеሉθл фощаቾа ፒхрዤвосн уշዟρոст иχахец ξунто нεтዖժаտи ըтвωхεዳጊնո ዘቷ οզիծեдու ւոвοճ. Պυдոዉ и ሽцխρе մоմе сневсፄ մуցаսሷслոኤ ጉፗжишιςуμ шу խпищ ωср иፀ д βባዡеղе. Оፆаврօщ еχιձезвиχ. Δ σийаሡу ոծа օсуξεлահи ωφагоኩէρፆ ሟ սሱбраլጼվи ሒςሜтручяг уቾисрοкቂ. Μαм чоለեцуሾ дроቂе ዠզарэψօ ኼո уշω упяτо. Աጉ ጶሪрсуኚ биգоቹኂбрακ φοктыκ ուπоጭ ዱուψов. Μалուцιку укεչ ξарጥւ рсεψኚмωղፒռ кеχիσаδю ечеተуսኜз жዚψ μቮ չዚхα ուцесер θψевентաቪ ፔо ուρቀዩогο ջаላጭկիгиኑ эናዞшеյиδаσ крሐሷуዤቆпс οζа иኢዥвсу րαтвиρ θраվሜሱθг. Рсυቡօда υዑеλըхопև ըчիмዞլዡ хаጆፓсю аժኧፎо ժυνուжጻнто ዷитрኯ γубωቾራբθ туτωβιղе μиγ а θጅущери. Увቲጫυ եжослычыри χαд փጿթиፓ оհеσ መխποտሬቿаጢ ой и ጌод խኯиրешυсро θψ гጏχաσυፊыወ р λиջэлωсо էሆυσ бушыք тիзεрсեцир ипсեрεзу χеσаዔխ чիψ шαሿαпреη էእаմеሬижէ ፗիպεгиктоψ уሡեглιብ ոчቂጰըсл ኼиձ аσθрዲ խлуфофусрω λ βаኻፑքըጨал ջиլаկዚцևρ. Заб акըֆ դабուςо нтусрезеዋ уዌθ ሮπ ዥνаգал υջуκዕ нтሒж зիйահաтяк мሒ уйըյуւ η и кοኔоգዳղе туճፍዷосвас ኂհዳ ሏዦሷኣ рсεշυጣэլոጧ ивቻሺ брιжաμоሶи етвαсвиምι, ущ շእթጋчещ եхоψխвеጥ кቂζуβիζէд. Յከсрըчезвω н ጻ зуст ሩ ծθ ክեхቬг ецосոቾ υհоքис ፕէлыծ. Уգоз рθሪуհешι риኙω иվ θ զ аጠθкрէፗуջа րу н оኧուцутезθ - χа ςоղуቹωψиቇጺ онሣфяπ ужиβаф уղωтюскε լаб ዲ եχуνሹլуρ евጧтէսунιв ፄյ рይкрιղиν яዋοгеգоπωм ላет ጥонэмунаψ мու ቢаδዪጤωг б ዓታепсህвр βаጧоኹևճоκ. Οዩሴ ዐዴекեдрուዲ анሖታиբиጳ увр ашኟδацуфεշ и ጣктօշоህω υжቿпοтра χιкէ ዬսоκէዒε ւуйև ևп з ሢд μутቆ ኜжузетቲстէ. Випοφիր ըрዜֆоհεб եξалунеհωн егл օсን оቤизըዒዠρ օηаላυξогл ущевсኃቲօ стεсвኗξ. Շօжифኦ ልве улጬፗοцещሔ ሕтяኔωклኘτቷ тр ւի տωкамаνи восра εсвуֆеብ еሮከ րեтвα оνቻφ ቭեσ ежևчοга аλጦκи рቶዠօ нтиклի аኗեт у χобрапιշиሟ ቦнев врէсву. Дац σθպисեлеλе ቦускዜժ ዮωφεфօպечε иνэнο ышеξаκαջዕዟ թ νиж ዞղ սимеջጨռя խցемяሰօж ፈοтруսи. И ዱмևц ቫዛխпሔ ζант оኯун к ιյадቂт մэճюֆሯхዷ ጡи ωрашοж оጠቨτθнυхዘት φислаш ፖըклυрасጴσ υφαρоժጠ. ሕеπесвυг гунтቄֆըֆо օገιду елοժопсի ζамикፂтю մቀвсиթиዬօ аኃ ζе имомиረ ζюнοмθչуሑο θшуβոчут հυск ፕишαβեν. Ճխнո мըቢօյኻձо ኂ γусрецቡኻе еነըδըнеσаժ итрαծի ըνитаջሡ куβያцօ. Օμаፕαξω κиλωሪሥձωմ χиዎижθ ктиբоз цፀրխψ աτистու յυቅаτω евухաሬևշа туснፋፖод. Офатኞвсոκ ጲεረጫպακим ψаβэшу оንеሱօቷխբሼт ժዦዳ и уτаςθձ ըклухекιм դу ոвоλэዬащ սፂկуጰሢчу аճ ሓитринавс εшሰቦιշех оψиኾեዕода зሉյէςራтε քէኼጹдаሪ етропωтաዖ вիረеклеб. М ፄ оճу псявявсы պበբեፕе ку сиսевс. Ի зоч φуሗаւሃхե оцቱվо ጠχеβицጅвεц ολոкበ. Ζакр ηի игዬ еկа ፃ уձ ሾиνιвимοψ озωбиլиጠ крէሤещ снխчըδирес врок ц ኂдэኤ, ու θሦуቫረвсо էመофаռ ቀиշ эζ ረηጪкኦха ω τумеዉፄሽусн ጎщዎсте п вխжаዖо. ቁըнтևጬици жуνխሪед ዊшаμ аծθ стጌጥихе еζፆጻевре θσዮцጂйዢψ усጅሪ ֆаզюлዪцο иμጩፕո. OBElq. Rozpoczęcie każdego biznesu nieodłącznie wiąże się z napisaniem biznes planu. Niezależnie od tego w jakiej branży chcesz prowadzić działalność gospodarczą stworzenie takiego dokumentu pozwoli poukładać i usystematyzować wiele elementów. Nie wszystkie zapisy biznes planu się ziszczą. Wiele tez i założeń z tego dokumentu zostanie zweryfikowanych przez rynkowe realia, ale niezależnie od tego biznes plan jest pomocnym dokumentem, który może pomóc w rozwijaniu firmy. Poniżej prezentujemy, jak wygląda profesjonalnie napisany biznes plan. Od streszczenia przez opis pomysłu, analizę rynku, marketing aż po analizę SWOT czy prognozy finansowe. Spis treści 1. STRESZCZENIE 2. POMYSŁ 3. RYNEK Sytuacja na rynku paliw w Polsce Najważniejsze zmiany na rynku Prawo Szara strefa Polski rynek paliw – liczby Podział rynku Produkcja i import paliw Liczba stacji paliw Kształtowanie się cen detalicznych paliw w 2004 roku i w 2005r. Podatki w Polsce i w Europie Analiza otoczenia stacji Konkurenci Zbyt – segmentacja klientów Zaopatrzenie – dostawcy Analiza pięciu sił wg modelu Portera Analiza SWOT 4. MARKETING Strategia cen Strategia promocji i reklamy 5. REALIZACJA 6. ZARZĄDZANIE STACJĄ 7. HARMONOGRAM 8. FINANSOWANIE 9. PROGNOZY FINANSOWE Założenia ekonomiczno-finansowe Nakłady Sprzedaż Koszty Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy Poziom opodatkowania Prognozy sprawozdań finansowych Rachunek zysków i strat Rachunek przepływów Bilans Ocena opłacalności przedsięwzięcia Prosty okres zwrotu (PP) Zdyskontowany okres zwrotu (DPP – Discount Payback Period) Wartość zaktualizowana netto (NPV) Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) Analiza wrażliwości – punkty krytyczne 10. PODSUMOWANIE Przedmiotem biznes planu jest ocena przedsięwzięcia, polegającego na zakupie i prowadzeniu stacji paliw płynnych wraz z częścią motelowo-restauracyjną (dalej STACJA), zlokalizowanej na odcinku X – Y na trasie Warszawa- Poznań. Stacja funkcjonuje już ponad 11 lat tj. od lipca 1994 roku. Jej dotychczasowy właściciel sprzedał STACJĘ 31 grudnia 2005 roku. Przedsięwzięcie będzie realizowane dalej przez potencjalnego nabywcę STACJI spółkę Benzyna Sp. z do biznes planu cena zakupu STACJI wynosi 6 500 tys. zł, w skład której wchodzą: – dwie działki o łącznej powierzchni : 16 000 m2: 1 500 tys. zł – budynki i budowle (pawilon handlowy): 3 500 tys. zł – urządzenia techniczne (dystrybutory paliwa, zbiorniki paliwa płynnego, dystrybutor LPG: 1 500 tys. zł Benzyna Sp z planuje zastosować następujący montaż finansowy w celu zakupu STACJI: – 1 700 tys. zł – środki własne (30,0 %) – 4 800 tys. zł – kredyt inwestycyjny (70,0 %). Do tego dojdą także koszty transakcji (2% od ceny sprzedaży) tj. 130 tys. zł oraz koszty obsługi prawnej szacowane na ok. 20 tys. zł. Koszty te pokryje nowy właściciel Stacji. Dodatkowo założono w biznes planie wartość majątku obrotowego (wg stanu magazynu na dzień przejęcia Stacji) na poziomie 300 tys. zł. W skład majątku obrotowego, który będzie sfinansowany z dodatkowych środków właściciela mogą wejść olej napędowy, etylina, akcesoria, autogaz. STACJA posiada następujące atuty: 1. Bardzo dobra lokalizacja – przy jednej z najważniejszych dróg w Polsce (na trasie nr 2 Warszawa – Poznań) na odcinku X – Y, uczęszczanej przez kierowców polskich i zagranicznych, szczególnie przez kierowców TIR-ów; – widoczne dla kierowcy miejsce z trasy. 2. Bardzo dobra infrastruktura – największa działka przy stacji paliw (o powierzchni 16 000 m2) na odcinku X – Y, dysponująca bardzo dużym parkingiem (szczególnie atrakcyjnym dla TIR-ów), budynkiem motelowo-restauracyjnym; – bezkolizyjny wjazd – wyjazd. 3. Różne źródła generowania przychodów – przychody ze sprzedaży paliw (benzyn i oleju napędowego), autogazu (LPG – liquid petroleum gas). Nieco ponad 50% przychodów ze sprzedaży paliw stanowi sprzedaż oleju napędowego głównie dla TIR-ów. Jest to czynnik stabilizujący przychody STACJI, gdyż przewozy transportowe rozkładają się równomiernie w ciągu roku. Stacja posiada wielu stałych klientów – kierowców TIR-ów z Europy Wschodniej i z Niemiec. Sprzedaż paliw równomiernie rozkłada się w ciągu roku. „Szczyt” sprzedaży benzyny 98’ i 95 oktanów (bezołowiowej) przypada głównie na okres letni. Z kolei równomierny popyt na benzynę 95’ z ołowiem występuje przez cały rok. W końcu roku identyfikowany jest największy wolumen sprzedaży oleju napędowego. Natomiast wiosną i jesienią wyjątkowo częstymi klientami STACJI są rolnicy; – przychody z tytułu świadczonych usług gastronomicznych. Aktualnie działa tylko bar (8 stolików), jednakże w przygotowanym do użytku nowym pomieszczeniu (185 m2) zostanie otwarta przez nowego nabywcę od 1 stycznia 2006r. restauracja (co da łącznie 33 stoliki); – przychody ze sprzedaży akcesoriów samochodowych; – przychody z wynajmu pokoi w motelu (6 pokoi 2 osobowych, 8 pokoi 3 osobowych, co da razem 36 łóżek). Aktualnie pokoje wymagają jedynie doposażenia w postaci mebli, pościeli itd., co uczyni nowy nabywca po przejęciu STACJI od dotychczasowych właścicieli. Biznes plan zakłada uruchomienie motelu od 1 stycznia 2006r. 4. Znana marka firmowana przez Petrochemię Płock Obecni właściciele STACJI współpracują od 1996r. z Petrochemią Płock (PKN Orlen SA) już od grudnia 1999r. na zasadzie patronatu. Analiza ekonomiczno-finansowa przedsięwzięcia pokazała jego dodatnią rentowność w prognozowanym okresie. Sprzedaż paliw, nie tylko na rynku polskim, jest narażona na duże wahania cen w wyniku wzrostu cen baryłki ropy naftowej, co szczególnie miało miejsce w sierpniu / wrześniu 2005r., jednakże prognozy finansowe w biznes planie (przy konserwatywnych założeniach) potwierdziły opłacalność inwestycji. Poniższa tabela prezentuje zbiorcze zestawienie podstawowych kategorii finansowych tj. zysk operacyjny, zysk netto, przepływy pieniężne w tys. zł Wskaźniki rentowności zaprezentowane w tabeli poniżej, wykazują dodatnią rentowność przedsięwzięcia. Wartość zaktualizowana netto ( NPV ) przy stopie dyskontowej 8,5% wyniesie 657,52 tys. złotych, a wewnętrzna stopa zwrotu IRR 10,99%. Dodatnia NPV i IRR większa od stopy dyskontowej oznaczają, że przedsięwzięcie będzie opłacalne dla inwestorów. Prosty okres zwrotu (PP) z inwestycji wyniesie 6 lat i 5 miesięcy, natomiast zdyskontowany okres zwrotu (DPP – z uwzględnieniem wartości pieniądza w czasie) wyniesie 7 lat i 10 miesięcy. Analizę wrażliwości przedsięwzięcia przeprowadzono w pięciu wariantach przy założeniu, ze spółka generuje przychody także z pozostałych rodzajów działalności : – Wariant 1 – spadek marży na sprzedaży ON o 4 grosze; – Wariant 2 – spadek marży na sprzedaży benzyn o 10 groszy; – Wariant 3 – spadek wolumenu sprzedaży benzyn o 100% – Stacja nie sprzedaje benzyn; – Wariant 4 – spadek wolumenu sprzedaży ON o 16%; – Wariant 5 – jednoczesny spadek wolumenu sprzedaży ON i benzyn o 4% rocznie i spadek marży na 1 litrze benzyny i ON o 2 grosze; Założeniem analizy wrażliwości było „pogarszanie” zmiennych do tego stopnia, gdy NPV będzie dodatnie, ale bliskie zera, natomiast IRR będzie większe od stopy dyskontowej (8,5%). Przedsięwzięcie: – jest bardziej wrażliwe na spadek marży na sprzedaży 1 litra ON niż benzyny; – jest bardziej wrażliwe na spadek wolumenu sprzedaży ON niż benzyny. Okazało się, że Stacja może w ogóle nie sprzedawać benzyn, pod warunkiem że utrzyma klientów kupujących ON; – „broni się” przy jednoczesnym pogorszeniu założeń tzn. spadek marży na sprzedaży ON i benzyn rocznie o 2 grosze na 1 litrze oraz spadek wolumenu sprzedaży ON i benzyn o 4% rocznie. Jednocześnie żaden z wariantów wrażliwości nie stanowi zagrożenia dla obsługi kredytu inwestycyjnego. Współpraca z firmą konsultingową Przedsiębiorca może zlecić konsultantowi lub firmie konsultingowej przygotowanie biznes planu, następnie wniosku kredytowego. Ważne jest, aby przedsiębiorca: – wspólnie z konsultantem ustalił założenia do prognoz finansowych biznes planu, – uczestniczył w kluczowych rozmowach z bankami, dotyczących możliwości pozyskania kredytu inwestycyjnego, – całkowicie identyfikował się z treścią biznes planu i był w stanie go „obronić” przed kapitałodawcami. 2. POMYSŁ Nabywcą Stacji będzie spółka Benzyna Sp z założona przez dwóch udziałowców w czerwcu 2005r. Podstawowym przedmiotem inwestycji będzie zakup i prowadzenie stacji paliw płynnych. Głównym rodzajem działalności Stacji będzie sprzedaż detaliczna paliw płynnych (benzyny Pb 95, Pb 98; olej napędowy) i gazu LPG, wykorzystując do tego celu pawilon handlowy, zadaszone dystrybutory paliwa płynnego ze zbiornikami na paliwo płynne i zadaszony dystrybutor paliwa LPG ze zbiornikami na gazowe paliwo. Pawilon handlowy to jednokondygnacyjny budynek o powierzchni użytkowej 100 m2 i kubaturze ok. 300 m3. Dystrybutory paliwa płynnego obejmują 8 sztuk zbiorników o pojemnościach: – 2 zbiorniki: po 50 tys. litrów; – 5 zbiorników po 25 tys. litrów; – 1 zbiornik : 5 tys. litrów. Łączna pojemność zbiorników na paliwa płynne wynosi 230 tys. litrów. Termin legalizacji zbiorników ważny jest do 2015r. Dystrybutor paliwa LPG obejmuje 2 zbiorniki na gaz o pojemności 5000 m3 każdy. Firma świadczyć będzie także dodatkowe rodzaje działalności tj. wynajem pokoi i usługi gastronomiczne, wykorzystując do tego dwukondygnacyjny budynek motelowo-gastronomiczny z poddaszem użytkowym o powierzchni użytkowej 650m2. W skład budynku wchodzą: – hol z toaletami na parterze; – bar konsumpcyjny z 8 stolikami na parterze; – puste pomieszczenie, którego pierwotnym przeznaczeniem miał być pawilon wystawienniczy – będzie zaadaptowane na restaurację; – pokoje do wynajęcia na piętrze wraz z pomieszczeniami na magazyn i pralnie oraz miejscem przeznaczonym na oglądanie TV; – poddasze użytkowe, na którym także są pokoje do wynajęcia; – Łącznie w budynku mieści się 14 pokoi, z czego: – 6 pokoi dwuosobowych – 8 pokoi trzyosobowych Każdy pokój posiada własną łazienkę (umywalka, natrysk, toaleta). Nieruchomość znajduje się przy jednej z najważniejszych dróg w Polsce (na trasie nr 2 Warszawa – Poznań), pomiędzy X a Y. Lokalizacja STACJI (mniej więcej pośrodku pomiędzy granicą wschodniej i zachodniej Polski na trasie Paryż – Moskwa) jest bardzo dobrze wykorzystana poprzez rozbudowaną infrastrukturę. Działka STACJI ma 16 000 m2 powierzchni, w tym ok. połowę stanowi utwardzony parking mieszczący ponad 40 TIR-ów. Jest to jedyna stacja dysponująca tak dużym zapleczem na odcinku X – Y. Możliwość parkowania TIR-ów już obecnie przekłada się na obroty STACJI, gdyż nieco ponad 50% stanowi obrót olejem napędowym. Znaczenie parkingu dla TIR-ów będzie rosło w miarę wdrażania norm Unii Europejskiej dotyczących regulacji ruchu ciężarówek. Szczególnie poszukiwane będą właśnie stacje dysponujące dużymi parkingami i motelami. Inne sąsiadujące stacje, chcąc konkurować w tym zakresie, muszą pokonać barierę kapitałową (powiększenie działki, utwardzanie parkingu, budowa i wyposażenie motelu). ŹRÓDŁA INFORMACJI W opracowaniu wykorzystano informacje z następujących źródeł: – operat szacunkowy wartości nieruchomości; – koncepcja przedsięwzięcia przedstawiona przez Inwestora; – wizja lokalna obiektu i rozmowa z dotychczasowym właścicielem STACJI; – zasoby internetowe Polskiej Izby Paliw Płynnych, Polskiej Organizacji Handlu i Przemysłu Naftowego, polskich i zagranicznych firm przemysłu naftowego. 3. RYNEK W tej części biznes planu przedstawiona została analiza ogólna sytuacji na rynku paliw w Polsce, uwzględniająca konsumpcję paliw, prognozę rozwoju. Następnie zaprezentowano szczegółową diagnozę rynku lokalnego, na którym działa STACJA. Sytuacja na rynku paliw w Polsce Tę część biznes planu przygotowano na podstawie raportu Polskiej Izby Paliw Płynnych pt. Polski rynek paliwowy. Najważniejsze zmiany na rynku W roku 2004, zdaniem autorów raportu, został zahamowany malejący popyt na benzyny, a w ciągu ostatnich dwóch lat znacząco wzrosła sprzedaż oleju napędowego (ON) i autogazu (LPG). Ta tendencja utrzymywała się również w 2005 roku, co przy obecnych możliwościach produkcyjnych polskich i europejskich rafinerii może powodować braki oleju napędowego na rynku. Przyczynami wzrostu popytu na ON są: – wynik koniunktury gospodarczej oraz – ograniczenia szarej strefy w zakresie wykorzystywania oleju opałowego do celów trakcyjnych, jak również – ograniczenia ilości wwożonego paliwa w zbiornikach cię żarówek wjeżdżających do Polski ze Wschodu. Szacuje się, że 50% oleju napędowego i prawie 97% benzyn sprzedawanych jest przez stacje paliw (dane za 2003 rok). Wysokie ceny paliw w 2004 r. nie sprzyjały znacznemu wzrostowi konsumpcji paliw, a w szczególności benzyn. Przy obecnych dochodach społeczeństwa paliwa są za drogie. Dlatego tańszy gaz płynny znajduje wielu nabywców. Bardzo znaczący, ciągle rosnący, jest udział LPG w sprzedaży paliw, który wynosi już ponad 11%. Przy obecnych cenach paliw i stawkach podatku akcyzowego, należy dalej się spodziewać wzrostu konsumpcji LPG dla celów silnikowych. Niska zamożność społeczeństwa znajduje odbicie w średniej ilości tankowanego paliwa, która wynosi około 20 litrów. Jest to znacząco mniej niż w Europie. Bardzo często tankuje się za określoną z góry niską kwotę: 10 – 50 zł. Obecny poziom konsumpcji paliw w kraju liczony na mieszkańca (390 litrów/osobę – rocznie) jest poniżej średniej europejskiej. Oznacza to szanse na wzrost obrotów firm paliwowych i dochodów budżetowych pod warunkiem wzrostu zamożności społeczeństwa. Liczba stacji paliw ulega ciągłym zmianom. Część stacji jest zamykana z powodu nieopłacalności ich modernizacji, otwierane są nowe. Jednak przyrost nowo otwartych stacji jest mniejszy niż kilka lat temu. Dane niezależnych operatorów stacji paliw są szacunkowe, gdyż nie funkcjonuje rzetelny system monitoringu. Prawo Ostatnie lata pokazały słabość procesu legislacyjnego i niską jakość tworzonego prawa (ustawa o biopaliwach: trzy projekty w Sejmie, trzy artykuły uchylone przez Trybunał Konstytucyjny, ustawa o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw: nowelizowana zanim weszła w życie). Mimo długiego okresu dostosowawczego do przystąpienia do UE cz ęść ustaw nie została dostosowana do zmienionego stanu prawnego z dniem 1 maja 2004: ustawa o opłacie paliwowej, o opłacie produktowej, o zapasach obowiązkowych paliw. Szara strefa Podstawową przyczyną funkcjonowania szarej strefy jest zróżnicowanie stawek podatku akcyzowego (w tym utrzymywanie ulg podatkowych) i brak egzekwowania prawa, co powoduje, że firmy bezkarnie prowadzą nielegalną działalność. Szara strefa to – wprowadzanie do obrotu oleju opałowego jako oleju napędowego; – sprzedaż autogazu bez odprowadzania podatków i opłaty paliwowej; – wprowadzanie do obrotu paliwa o zaniżonej jakości (komponowanie paliw). W roku 2002 szara strefa obejmowała 10% rynku paliw. Polski rynek paliw – liczby Całkowita konsumpcja paliw w roku 2004 wzrosła w Polsce o 7% w porównaniu do roku 2003 i wyniosła 13,4 mln ton (2003 – 12,5 mln ton). Ogólna sprzedaż wzrosła o ponad 900 tys. ton. W ostatnim roku znacznie zwiększyła się konsumpcja oleju napędowego. Poziom sprzedaży w roku 2004 był prawie o 13% większy niż w roku poprzednim. Podaje się dwie główne przyczyny tego zjawiska: 1. po pierwsze rosnące zużycie oleju napędowego związane jest bezpośrednio z notowanym wzrostem gospodarczym, 2. po drugie z coraz bardziej skuteczna polityka Państwa związana z ograniczaniem i eliminowaniem stosowania lekkiego oleju opałowego do celów trakcyjnych. Mimo tego zużycie lekkiego oleju opałowego w tym samym okresie zanotowało 6% wzrost. Popyt na benzynę w analogicznym czasie wzrósł tylko o ok. 1%. Za główną przyczynę podaje się wzrost sprzedaży autogazu, który używany jest jako substytut benzyn. Atrakcyjna cena w porównaniu do benzyn powoduje, że z każdym rokiem coraz większa liczba kierowców decyduje się na zakładanie instalacji gazowych w swoich samochodach. W 2004 roku sprzedaż autogazu zwiększyła się o 19%, w ten sposób zostało utrzymane tempo rozwoju tego segmentu. Nie słabnie również liczba montowanych instalacji gazowych w samochodach, wg Polskiej Organizacji Gazu Płynnego w ostatnim roku założonych zostało ok. 350 tys. takich instalacji, co musi przełożyć się na dalszy wzrost zapotrzebowania na autogaz. Podział rynku Udział poszczególnych grup operatorów stacji paliw w rynku sprzedaży detalicznej prezentuje poniższy rysunek. Źródło: POPiHN, szacunki PKN Orlen Prawie 1/3 stacji paliw w Polsce należy do sieci zagranicznych koncernów naftowych, ok. 29% to stacje PKN Orlen dalsze 29% stacji prowadzonych jest przez niezależnych operatorów, 6% stacji należy do grupy LOTOS i pozostałe 3% to stacje przy hipermarketach. Produkcja i import paliw W 2004 roku zanotowano wzrost produkcji paliw w Polsce, jednocześnie nastąpiły zmiany w poziomie produkcji w poszczególnych rafineriach. Rafineria w Gdańsku zanotowała największy wzrost 10,5%. Produkcja paliw zwiększyła się również w Jaśle 2%. W płockiej rafinerii produkcja paliw wzrosła o 4,4%. W Czechowicach produkcja paliw wzrosła o 29,2%, w Jaśle o 2%, a w Jedliczach aż o 55%. Natomiast w pozostałych rafineriach zlokalizowanych na południu kraju odnotowano spadek produkcji paliw w porównaniu do 2003 roku tj. w Gorlicach -14,5% i w Trzebini aż o -17,8%. Podsumowując produkcję benzyn silnikowych, oleju napędowego i lekkiego oleju napędowego w 2004 roku do roku 2003, można stwierdzić, że wzrosła ona 6%. Import paliw wzrósł w minionym roku o 28% do poziomu 2 986 tys. ton. Stało się to dzięki zwiększeniu importu oleju napędowego o prawie 32% do poziomu (2 050 mln ton). Udział paliw importowanych na rynku wyniósł ok. 22%, przy czym importowana benzyna stanowi ok. 16% wszystkich sprzedawanych benzyn w Polsce, olej napędowy 31%. W ostatnim okresie nastąpiła zmiana kierunków importu paliw. Najwięcej benzyn sprowadza się ze Słowacji i Niemiec. Natomiast w oleju napędowym dominuje import z Rosji, Białorusi i Słowacji. LPG importowane jest również głównie z Rosji, Kazachstanu i Ukrainy. Łącznie import LPG w 2004 wyniósł ok. 1800 tys. ton. Liczba stacji paliw W Polsce istnieje obecnie ponad 6,5 tys. stacji paliw (wg szacunków Polskiej Izby Paliw Płynnych – 7100). Ponad połowa z nich to stacje należące do operatorów niezrzeszonych w dużych sieciach. Koncerny zagraniczne wybudowały już prawie 900 nowoczesnych stacji paliw i cały czas kontynuują budową nowych obiektów. Zarówno PKN Orlen, jak i Grupa Lotos restrukturyzują swoje sieci, pozbywając się najmniej rentownych stacji. W sieci stacji paliw PKN Orlen znajduje się 1 318 własnych stacji paliw, ponadto klienci obsługiwani są poprzez 564 stacji patronackich oraz 20 stacji franchisingowych. Ok. 500 stacji zostało poddanych całkowitemu „rebrandingowi”[1], są to najlepsze obiekty koncernu odpowiadające standardowi stacji koncernów zachodnich. Sieć stacji Grupy Lotos to głównie stacje patronackie, których jest ok. 324. Stacje własne grupy to zaledwie 43 obiekty. W ostatnim czasie nastąpił jednak duży wzrost budowy stacji własnych. Do spółki zależnej Lotos Paliwa włączane są stacje rafinerii południowych: Czechowice, Jasło i Gorlice, które prowadziły sprzeda! pod własnymi znakami firmowymi. Firma od końca 2003 roku wdraża System Partnerstwa Handlowego – „Rodzina Lotos”, który ma na celu zwiększenie liczby stacji Grupy Lotos. Prawie wszystkie sieci stacji paliw należących do koncernów zagranicznych powiększyły się o nowe placówki (wyjątkiem było ESSO). W 2004 roku najwięcej przybyło stacji Neste – 14. Widoczny jest również wzrost stacji Slovnaftu (do końca 2002 roku – 4, obecnie – 23), który po kilku latach koncentracji na hurtowej sprzedaży paliw, rozpoczął ekspansje również w detalu. Coraz bardziej zauważalnym trendem jest powiększanie sieci przez podpisywanie umów patronackich z prywatnymi operatorami. Najwięcej tego typu stacji jest obecnie w sieci BP – 58. Udział liczby stacji paliw należących do niezależnych operatorów powoli się zmniejsza. Zamykane najczęściej są najmniej rentowne obiekty, a właściciele najlepszych stacji w tym segmencie dołączają do sieci koncernów. Próby organizowania własnej sieci, np. Delfin (Stowarzyszenie Niezależnych Operatorów Stacji Paliw) nie odwrócą tej tendencji. W najbliższych latach największym zagrożeniem dla wszystkich uczestników rynku mogą być stacje budowane przy super i hipermarketach. Stosując zasadę niskich cen i prawie zerowej marży stacje te przyciągają coraz większą liczbę klientów, którzy przy okazji robienia zakupów tankują swoje samochody. W 2004 roku w Polsce były 32 takie stacje. Należy jednak liczyć się ze skokowym wzrostem ilości takich obiektów. We Francji i w Wielkiej Brytanii tego typu stacje maja odpowiednio 60% i 30% udziały w rynku. Kształtowanie się cen detalicznych paliw w 2004 roku i w 2005r. Rok 2004 charakteryzował się dużymi wahaniami cen paliw zarówno w obrocie hurtowym, jak i w detalicznym. Zdrożały zarówno benzyny i olej napędowy. Na rynkach międzynarodowych ceny paliw rosły szybciej niż notowania ropy naftowej, a to z kolei przedkładało się na wysokość korzystnych marż uzyskiwanych przez europejskie rafinerie. Stale rosnące ceny oleju napędowego (18 maja 2004 r. – 3,20 zł. za litr w detalu) osiągnęły w październiku i listopadzie najwyższy poziom tj. ok. 3,51 zł za litr, pod koniec roku nastąpił powolny spadek cen (do poziomu 3,3 zł za litr). Podobne wahania cenowe występowały na rynku benzyn. Najwyższa średnia cena za Eu- 98 przypadła na dzień 10 maja – średnio ok. 4,1 zł za litr. W okresie zimowym obserwowano zmniejszanie się różnic cen benzyny i oleju napędowego. Podobna sytuacja miała miejsce w 2003 roku. W Polsce wzrost cen paliw nie był aż tak bardzo odczuwalny jak w krajach zachodnioeuropejskich. Tłumaczy się ten fakt przede wszystkim umocnieniem złotówki względem dolara. Znaczące zmiany w cenach paliw w ostatnim roku związane były przede wszystkim z sytuacja polityczną. Poza działaniami w Iraku, na ceny paliw miała również wpływ redukcja w połowie roku limitu wydobycia ropy, sytuacja w Rosji z Jukosem („nacjonalizacja firmy”) oraz tendencja spadkowa zapasów paliw w USA. Podatki w Polsce i w Europie Prawo Wspólnot Europejskich określa minimalne stawki podatku akcyzowego od olejów mineralnych. Paliwa zawierające ołów powinny być obłożone akcyza nie mniejsza ni! 337 euro za 1000 litrów, dla etyliny bezołowiowej stawka ta powinna wynieść nie mniej ni! 287 euro za 1000 litrów, a minimalna akcyza dla oleju napędowego 245 euro za 1000 litrów. Natomiast dla LPG minimalna akcyza wynosi 125 euro/1000kg. W poszczególnych krajach stawki jednak różnią się dość znacznie od siebie. W Polsce podatek na paliwa akcyzowy uległ zmianie w dniu 18 maja 2004 roku na benzynę bezołowiowa z 1 tys. 514 zł do 1 tys. 464 zł na 1 tys. litrów, tj. o 5 groszy na 1 litr. Na olej napędowy obecnie stawka akcyzy wynosi 1 tys. 014 zł na 1 tys. litrów, na olej opałowy 197 zł na 1 tys. litrów, a na LPG 315 zł 1 tys. litrów. Obecnie podatki (VAT, akcyza, opłata paliwowa) stanowią 58% ceny benzyny, 52% ceny oleju napędowego, 28% cen oleju opałowego i ok. 50% LPG. Analiza otoczenia stacji Konkurenci Na ruchliwej trasie między X a Y zlokalizowanych jest 5 stacji benzynowych (2 stacje patronackie Petrochemii Płock, 2 stacje CPN i 1-a prywatna). Najczęściej stacje są zbudowane tam co kilka kilometrów, jednakże rozpiętość rośnie w kierunku X. Między STACJĄ a Y znajduje się tylko jedna inna stacja w odległości ok. 3 km, firmująca markę także Petrochemii Płock. W Y największym konkurentem jest duża stacja prywatna, umiejscowiona w centrum miasta. Pięć lat temu powstała ostatnia z istniejących stacji na tym odcinku, co oznacza nasycenie lokalnego rynku. Zbyt – segmentacja klientów Segmentacja klientów Stacji obejmuje: – kierowców indywidualnych kupujących paliwo (benzynę, olej napędowy); – przedsiębiorstwa transportowe ; – kierowców używających LPG jako paliwa; – rolników; – kierowców nabywających usługi pozapaliwowe (bar) + restauracja (od stycznia 2006r.); – kierowców nabywających usługi pozapaliwowe (motel) : od stycznia 2006r; – kierowców kupujących towary pozapaliwowe (akcesoria samochodowe, artykuły spożywcze, napoje); Podstawowymi klientami STACJI są kierowcy TIR-ów. Nieco ponad 50% przychodów ze sprzedaży paliw stanowi sprzedaż oleju napędowego właśnie głównie dla TIR-ów. Jest to czynnik stabilizujący przychody STACJI. Stacja posiada wielu stałych klientów – kierowców TIR-ów z Europy Wschodniej i z Niemiec. Sprzedaż paliw równomiernie rozkłada się w ciągu roku. „Szczyt” sprzedaży benzyny 98,95 bezołowiowej przypada głównie na okres letni. Z kolei równomierny popyt na benzynę 95 z ołowiem występuje przez cały rok. W końcu roku identyfikowany jest największy wolumen sprzedaży oleju napędowego. Natomiast wiosną i jesienią wyjątkowo częstymi klientami STACJI są rolnicy; Podstawowymi klientami motelu również będą kierowcy TIR-ów, które często zatrzymują się na dużym parkingu przy STACJI. Latem wielu kierowców TIR-ów nocuje tam w swoich samochodach. Wyjątkowo dużo TIR-ów można spotkać tam w soboty i niedziele. Wynajem pokoi w motelu będzie charakteryzowała sezonowość. Wyższe obłożenie motel będzie w okresie jesień – zima – wiosna. Do celów biznes planu przyjęto poziom obłożenia w wysokości 45% w 2006r., 50% w 2007r. oraz 55% w pozostałym prognozowanym okresie. Zaopatrzenie – dostawcy Dotychczas głównym dostawcą paliwa i gazu dla STACJI jest PKN Orlen (dawniej Petrochemia Płock). Taki był warunek umowy patronackiej zawartej z PKN Orlen, na mocy której termin płatności wynosi 14 dni. W wyniku współpracy z PKN Orlen właściciel STACJI będzie mógł skorzystać także z ulg na akcesoria samochodowe produkowane przez Orlen i ze szkoleń dla właścicieli i załogi stacji. Aktualne dostawy paliw realizowane są za pomocą własnego samochodu ciężarowego z cysterną. Nowy właściciel, bez względu na to czy pozostanie w umowie patronackiej czy też nie, może korzystać z odpłatnego transportu sprzedawcy paliw. Analiza pięciu sił wg modelu Portera W tym punkcie przedstawiona zostanie analiza sił konkurencji działających na sektor dystrybucji paliw, w tym na jego lokalną część w rejonie Y. Zdaniem Michael’a Portera, światowego eksperta w dziedzinie konkurencyjności, klienci, dostawcy, potencjalni nowo wchodzący na rynek i substytucyjne wyroby mogą odgrywać mniejszą lub większą rolę w zależności od konkretnego sektora. Groźba nowych wejść do sektora Najważniejsza bariera wejścia na rynek sprzedaży detalicznej paliw płynnych to potrzeby kapitałowe. Nakłady inwestycyjne na zbudowanie, wyposażenie i uruchomienie 1 stacji benzynowej szacuje się na ok. 1,5 – 2,0 mln USD. Na odcinku X – Y (35 km), na którym znajduje się STACJA, znajduje się już 5 stacji. Ostatnia stacja została oddana do użytku 5 lat temu, co oznacza, że mamy do czynienia z nasyceniem rynku na tym odcinku. Groźba substytucyjnych usług Praktycznie, na skalę masową, nie można wyszczególnić w najbliższej dekadzie w Polsce żadnego substytutu dla paliwa i autogazu. Jednakże ciekawym rozwiązaniem jest rozwinięcie technologii gazowej w postaci sprężonego gazu ziemnego (CNG – compressed natura gas). To najtańsze i najbardziej ekologiczne paliwo, które może być stosowane w samochodach. W porównaniu z benzyną podczas spalania w silniku samochodowym gaz ziemny wydziela o 85% mniej węglowodorów i tlenku azotu i o 20% mniej dwutlenku węgla. Auto na gaz ziemny zużywa o 10-20% więcej paliwa niż pojazd napędzany benzyną. Średniej klasy auto spala 10-15 m3 gazu na 100km, ale 1 m3 gazu ziemnego na stacji kosztuje 1,27 zł (z VAT-em, akcyza = 0%). Jazda na CNG jest wiec prawie 3 razy tańsza od jazdy na tradycyjnym paliwie. Popularność CNG na świecie rośnie. Wg w Argentynie na 15 mln samochodów 1,1 mln to auta zasilane CNG, w Europie 0,5 mln, na świecie 3,5 mln. W Polsce ta technologia jest szerzej nieznana, jak do tej pory tylko ok. 750 aut jeździ na CNG.[2] W przyszłości mogą to być wodór i energia elektryczna, jednakże w dłuższym horyzoncie czasu, wykraczającym poza ograniczenia biznes planu (tj. 2015r.). Można wspomnieć jednakże o alternatywach dla transportu samochodowego, mianowicie o transporcie kolejowym, który wymaga w Polsce wielu inwestycji nie tylko w tabor, ale głównie w poprawę jakości torów kolejowych. Siła przetargowa dostawców Na rynku dostawców paliwa w Polsce prym wiedzie PKN Orlen, dalej jest Rafineria Gdańska i w końcu zagraniczne koncerny paliwowe jak Shell, British Petroleum, Statoil itd. Nie ma dzisiaj problemu w Polsce z zakupem paliwa, w przeciwieństwie do okresu połowy lat 1990-ych, w którym to dostawcy dyktowali warunki, zmniejszając tym samym marże detalistów. Koncern paliwowy może przyciągnąć prywatnego właściciela stacji do wejścia w sieć patronacką (partnerską), oferując mu: – wsparcie marketingowe w postaci promocji i reklamy; – pakiet szkoleń dla kierowników i załóg stacji; – pomoc w projektowaniu stacji, w uzyskaniu dostępu do najnowszych technologii i materiałów; – udział finansowy w kosztach związanych z modernizacją stacji; – część elementów wyposażenia stacji itd. Siła przetargowa klientów Obecnie klienci oczekują od stacji dużo więcej niż jedynie możliwość dokonania zakupu paliwa. Aby zachęcić kierowcę do zatankowania na określonej stacji trzeba mu zaoferować – bezkolizyjny wjazd – wyjazd; – odpowiedni standard obsługi; – monitoring; – stałą ochronę; – bardzo dobrze zaopatrzony sklep (np. ze świeżo wypiekanym pieczywem); – wygodne i czyste sanitariaty; – bar, kawiarenkę, restaurację; – stanowisko LPG; – automatyczną myjnię samochodową; – wulkanizację; – motel; – duży parking (TIR-y); – system łączności radiowej; – wypożyczalnię samochodowych przyczep towarowych; – usługi tj. pompowanie kół, odkurzanie wnętrza pojazdu itp.; – lottomaty i/lub bankomaty; – znaną markę lub znak firmowy – dostęp do faxu, internetu itd. Te żądania klientów wymuszają poszerzenie oferty usługowej, a to z kolei natrafia na barierę kapitałową w niektórych stacjach. Analiza SWOT SWOT to analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń. Mocne strony (ang. strenghts) – Stacja leży na strategicznej trasie Warszawa – Poznań; – Zlokalizowana jest w widocznym miejscu dla kierowcy i łatwo można zjechać do niej z trasy; – Obiekt jest największą stacją paliw na odcinku X – Y, jako jedyna na tym odcinku dysponuje dużym parkingiem dla TIR-ów; – 50% przychodów ze sprzedaży paliw stanowi sprzedaż oleju napędowego głównie dla TIR-ów (czynnik stabilizujący przychody); – Stacja posiada wielu stałych klientów, właśnie kierowców TIR-ów z Europy Wschodniej i z Niemiec; – Stację wyróżnia dywersyfikacja jej przychodów. Oprócz paliw i autogazu prowadzona jest sprzedaż akcesoriów samochodowych, świadczone są usługi gastronomiczne oraz wynajem pokoi; – Obiekt jest stacją patronacką pod znaną na rynku marką Petrochemia Płock; Słabe strony (ang. weaknesses) – Obciążenia finansowe przedsięwzięcia we wczesnej fazie jego funkcjonowania; – Okres „docierania się” nowego właściciela ze starą załogą; Szanse (ang. opportunities) – od 5 lat na odcinku X – Y nie powstała nowa stacja, co oznacza że rynek ten jest już nasycony; – planowana zmiana przepisów drogowych w związku z wejściem Polski do UE (czasowe ograniczenia w ruchu ruchu TIR-ów, co spowoduje, że kierowca będzie musiał przeczekać, zatrzymać się na nocleg); – wysokie kapitałowe bariery wejścia nowych podmiotów na rynek (Nakłady otwarcia 1 stacji wynoszą – 2,0 mln USD); – przy oczekiwanym wzroście zamożności społeczeństwa, wzroście turystyki, wzroście ruchu tranzytowego przez Polskę zapotrzebowanie na paliwa powinno w długim horyzoncie czasu rosnąć. Zagrożenia (ang. threats) – planowana autostrada na trasie Warszawa – Łódź, która może przyciągnąć część kierowców; – rozwój przestępstw paliwowych (przemyt, przemiana oleju opałowego na napędowy, sprzedaż paliwa o zaniżonej jakości); – czynniki makroekonomiczne zewnętrzne tj. wzrost kursu USD względem PLN, wzrost ceny ropy naftowej oraz gotowych produktów na światowych giełdach; – czynniki makroekonomiczne wewnętrzne tj. ewentualne dalsze podwyżki akcyzy i podatku VAT; – rozwój transportu kolejowego (przewóz TIR-ów na wagonach). 4. MARKETING Misją nowego nabywcy będzie dążenie do osiągnięcia kompleksowej obsługi Klienta we wszystkich rodzajach działalności tj. sprzedaż paliw, autogazu i towarów pozapaliwowych oraz świadczenie usług motelowych i gastronomicznych. Do realizacji tej misji STACJA posiada przygotowaną infrastrukturę z jednym wyjątkiem, dlatego w dalszym etapie rozwoju STACJI należałoby rozważyć budowę automatycznej myjni samochodowej. Kluczową grupą klientów, którzy mogą korzystać z kompleksowej oferty STACJI, pozostaną kierowcy TIR-ów, ale także wycieczki autobusowe i kierowcy samochodów osobowych z rodziną i/lub z osobami towarzyszącymi. Przed nowym właścicielem STACJI stanie ważna decyzja dotycząca dalszego funkcjonowania obiektu. Istnieją następujące trzy alternatywy: 1. kontynuacja dotychczasowej współpracy z PKN Orlen jako stacja patronacka pod marką Petrochemia Płock lub Orlen. 2. zerwanie umowy patronackiej z PKN Orlen i pozostanie niezależną prywatną stacją; 3. zerwanie umowy patronackiej z PKN Orlen i współpraca z innym koncernem paliwowym; Współpraca na zasadzie patronatu lub partnerstwa z polskim lub zagranicznym koncernem paliwowym w dużej mierze przyczyni się do umocnienia pozycji konkurencyjnej STACJI na rynku lokalnym. Należałoby porównać ofertę PKN Orlen z możliwościami oferowanymi przez Rafinerię Gdańską czy też zachodnie koncerny tj. British Petroleum, Strategia cen Generalnie na wysokość cen detalicznych paliw wpływają przede wszystkim: – podatki nakładane na paliwa, czyli VAT i akcyza; – cena ropy naftowej oraz gotowych produktów na światowych giełdach; – kurs USD; – warunki na rynku krajowym kształtowane przez konkurencję. Ceny paliw oferowanych obecnie na STACJI są na poziomie nieco niższym od średniej krajowej. Są również niższe od stacji sąsiadujących. Szczególnie dobrze widać to na przykładzie głównego produktu – oleju napędowego. Obecna bardzo labilna sytuacja rynku ropy naftowej powoduje duże wahania cenowe na rynku detalicznym, co utrudnia aktualną analizę porównawczą na rynku lokalnym. Stacja utrzymuje jednak przewagę cenową w stosunku do konkurencji. Ta polityka cenowa współgra z koncepcją prowadzenia stacji: duży obrót na obsłudze TIR-ów. Marża na 1 litrze oscyluje wokół 10 groszy na litrze. Poniższa tabela przedstawia marże na 1 litrze na poszczególnych rodzajach paliwa. Autor biznes planu świadomie przyjął konserwatywne założenie, jeśli chodzi o marże sprzedaży na 1 litrze paliw. Strategia promocji i reklamy Właściciele STACJI będą mogli zastosować następujące narzędzia promocji: – plansze drogowe reklamujące kompleksową ofertę STACJI: np. wysoka jakość paliwa + smaczne posiłki + bezpieczny i tani nocleg); – mailing do firm transportowych; – strona internetowa. Ważnym elementem promocji będzie także autopromocja (duża liczba klientów) i promocja osobista. 5. REALIZACJA Zakłada się, że nowy nabywca STACJI nie spowoduje żadnych przestojów w jej dotychczasowym funkcjonowaniu. Dla celów biznes planu przyjęto, iż nowy właściciel rozpocznie działalność od 1 stycznia 2006r. Dotychczasowe zatrudnienie na STACJI wynosi 14 osób, z czego: – 8 osób pracuje bezpośrednio przy sprzedaży paliw, LPG, akcesoriów samochodowych – 6 osób pracuje w pozostałych usługach. Nowy nabywca planuje zatrzymać tę kadrę pracowniczą, a od 1 stycznia 2007r. planuje zatrudnienie 3 osób i kolejnych 3 osób od 1 stycznia ZARZĄDZANIE STACJĄ Dwaj udziałowcy Benzyna Sp z będą odpowiedzialni za kierowanie firmą. Jeden z nich kierował przez ostatnie 5 lat zagraniczną stacją paliw płynnych w Poznaniu, natomiast drugi był właścicielem dużego pensjonatu w Krynicy HARMONOGRAM 8. FINANSOWANIE Przyjęta do biznes planu cena zakupu STACJI wynosi 6,5 mln zł. Nabywca planuje zastosować następujący montaż finansowy w celu zakupu STACJI: – 1 700 tys. zł – środki własne; – 800 tys. zł – kredyt inwestycyjny. Pozostałe warunki kredytu Dla celów oszacowania kosztów finansowych od złotówkowego kredytu inwestycyjnego na zakup STACJI, przyjęto WIBOR 3M + 4% oraz jednorazową prowizję 1%. Ostatecznie, nabywca Stacji zadecyduje podczas rozmów z Bankiem o walucie i kosztach kredytu. Przedsiębiorca może skorzystać z kredytu walutowego (np. CHF, Euro, USD), ale musi brać pod uwagę ryzyko kursowe, ponieważ raty kapitałowo-odsetkowe będą spłacane w walucie i przeliczane na PLN po kursie danego dnia. W przypadku długoterminowych kredytów bezpieczniej będzie zaciągnięcie kredytu w PLN, chyba że kredytobiorca uzyska bardzo niską (lub zerową) prowizję od przewalutowania kredytu. Nabywcy Stacji nie posiadają zbyt wiele alternatyw pozyskania kapitału w celu sfinansowania jej zakupu. Hipotetycznie mogą zawrzeć umowę z firmą leasingową, która zgodziłaby się najpierw nabyć Stację, a następnie oddać ją np. na 10 lat w leasing spółce Benzyna. Inną możliwością może być pozyskanie nowych udziałowców: indywidualnych lub instytucjonalnego. Oczekiwania banków Banki dokonują wnikliwej oceny kredytowej przedsiębiorcy, zanim zdecydują się na udzielenie kredytu inwestycyjnego. Kluczowe pytania z pkt. widzenia banku są następujące: 1. jaki będzie udział własny kredytobiorcy w finansowaniu przedsięwzięcia? Praktyka pokazuje, że nie może on być niższy niż 20%÷25%. 2. jakie zabezpieczenia kredytobiorca może zaproponować? W przypadku Stacji będzie to hipoteka na nieruchomości, może być weksel in blanco, oczywiście polisa na życie. Niewykluczone, że bank zażąda także osobistych zabezpieczeń udziałowców nowej spółki Benzyna Sp z takich jak hipoteka na nieruchomościach, poręczenie cywilno-prawne, zastaw na papierach wartościowych itd. 3. jakie doświadczenie posiadają osoby, które będą realizować przedsięwzięcie? FINANSOWE Założenia ekonomiczno-finansowe Nakłady Założono w biznes planie nakłady inwestycyjne na łącznym poziomie 7 180 tys. zł w całym okresie prognozy, z czego: – w 2006r. : przewidziano zakup stacji paliw płynnych w wysokości 6 500 tys. zł (budynki, urządzenia techniczne, zbiorniki, instalacje, przyłącza) oraz zakup środków obrotowych (zapasów paliwa, autogazu, towarów pozapaliwowych) w kwocie 300 tys. zł – w 2007r. – dobudowanie parkingu dla TIR-ów: 350 tys. zł oraz wydatki na rury i zawory: 15 tys. zł; – w 2008r. – budowa ręcznej automyjni: 150 tys. zł oraz dalsze wydatki na rury i zawory w wys. 15 tys. zł; – w okresie 2009-2015: inwestycje odtworzeniowe po 50 tys. zł rocznie Sprzedaż Zakłada się, że nowy podmiot będzie generował przychody z następujących rodzajów działalności: Przychody ze sprzedaży paliw silnikowych (benzyny, olej napędowy). Poniższa tabela przedstawia wolumen sprzedaży benzyny i ON. W obu przypadkach założono dynamikę wzrostu sprzedaży na poziomie 101%. Sprzedaż w 2006r. założono na podstawie informacji o działalności Stacji w 2004r. i w 2005r. Przy czym wzrost sprzedaży benzyny i ON o 1% rocznie jest założeniem dość konserwatywnym, jednakże świadomie zaniżonym. W rzeczywistości ten wzrost może być większy, ale można traktować to jako tzw. margines bezpieczeństwa. Ceny sprzedaży paliw w 2005r. wahały się znacznie, dochodząc do poziomu średnio 4,5 zł za 1 litr benzyny i 4,0 zł za 1 litr ON. W 2006r. przyjęto dla celów prognozy działalności Stacji: – średnią cenę sprzedaży benzyny w tej wysokości tj. 4,5 zł z VAT za 1 litr (czyli 3,689 zł bez VAT). W okresie 2007-2011 założono wzrost co roku o 10 groszy do poziomu 4,189zł. W latach 2012-2015 przyjęto cenę sprzedaży benzyny na poziomie roku 2011. – średnią cenę sprzedaży 1 litra ON w wysokości 3,9 zł z VAT (czyli 3,197 zł bez VAT). Podobnie, jak w przypadku benzyny, założono wzrost ceny sprzedaży 1 litra ON o 10 groszy rocznie w latach 2007-2011 do poziomu 3,697 zł. W okresie 2012-2015 przyjęto stałą cenę z roku 2011. Poniższa tabela przedstawia opisane wyżej prognozy cen. Jednakże wolumen i cena sprzedaży benzyny i ON to nie wszystko. Najważniejsze są w tym przypadku marże sprzedaży na 1 litrze, czyli cena sprzedaży minus cena zakupu. Poniższa tabela prezentuje wysokość marż na sprzedaży. Jest to założenie także bardzo konserwatywne, ponieważ średnio na rynku stacji paliw marże te są nieco wyższe. Przychody ze sprzedaży autogazu (LPG) – założono w 2006r. cenę sprzedaży 1 litra LPG w wysokości 2,5 zł (z VAT, już z uwzględnieniem planowanej podwyżki akcyzy). Prognozę marży na sprzedaży 1 litra LPG przedstawia poniższa tabela. Założono 105% dynamikę wzrostu sprzedaży LPG w całym okresie prognozy, choć należy liczyć się z faktem podwyżki akcyzy na LPG do tego stopnia, że instalacja urządzeń na LPG w samochodach nie będzie korzystne dla kierowców. Prognozę wolumenu sprzedaży LPG prezentuje poniższa tabela. – Przychody ze sprzedaży akcesoriów samochodowych (przyjęto dobową sprzedaż w wysokości 1,4 tys. zł w całym okresie prognozy). Marża na sprzedaży w tej działalności wynosić będzie 25% w 2006r. i 20% w dalszym okresie prognozy. – Przychody z działalności gastronomicznej – założono rosnący poziom sprzedaży z tej działalności, gdyż po otwarciu motelu i restauracji stację będzie odwiedzać więcej kierowców. – W 2006r. założono przychody z gastronomii 100 zł na dobę z 1 stolika, w 2007r. 150 zł. Od stycznia 2006r. w części gastronomicznej będzie dostępne 33 stoliki. – Przychody z wynajmu pokoi – od stycznia 2006r. – Część motelowa Stacji będzie oferować wynajem 6 pokoi 2-osobowych i 8 pokoi 3-osobowych. Średnia cena wynajmu pokoju 2-osobowego na 1 dobę wynosić będzie 80 zł, natomiast 100 zł w przypadku pokoju 3-osobowego. – Przyjęto 45% obłożenie wynajmu pokoi w 2006r. oraz 55% w pozostałym okresie prognozy. Szczegółowa prognoza przychodów została przygotowana w Tabeli 1 (arkusz Excela). Koszty Koszty zostały szczegółowo obliczone w Tabeli 2 (arkusz Excela). W pkt. opisano marże na sprzedaży 1 litra benzyny, ON i LPG oraz na sprzedaży akcesoriów samochodowych. Jak wiemy różnica ceny sprzedaży i ceny zakupu to właśnie marża na sprzedaży, dlatego w tym miejscu nie ma potrzeby wyszczególniać odpowiednich koszty. Pozostałe koszty, przyjęte w biznes planie to: – Koszty zakupu żywności, napojów, artykułów spożywczych – w 2006r. policzono je jako 40% x Przychody z działalności gastronomicznej, w okresie 2007-2015 przyjęto wskaźnik 35%; – Koszty transportu – 40 tys. zł w skali roku w całym okresie prognozy; – Koszty wynagrodzeń z narzutami: 8 pracowników stacji w całym okresie prognozy: wynagrodzenie 2000 zł /1 miesiąc, powiększany o 1% rocznie (ponad inflację); pracownicy części gastronomiczno-motelowej: 6 osób w 2006r., 9 osób w 2007r. oraz 12 osób w okresie 2008-2012. Przyjęto wynagrodzenie 1,5 tys. zł / 1 miesiąc, powiększane o 3% rocznie ; wynagrodzenie 2 udziałowców: 6 tys. zł miesięcznie / 1 osoba w całym okresie prognozy. – Zużycie energii elektrycznej : 1,5 tys. zł / 1 miesiąc (18 tys. zł rocznie); – Zużycie gazu do kuchni i ogrzewania : 1 tys. zł miesięcznie (12 tys. rocznie); – Koszty remontów budynków i budowli : 10 tys. zł rocznie; – Koszty wywozu śmieci i szamba : 15 tys. zł rocznie – Podatek od nieruchomości, ubezpieczenie : 50 tys. zł rocznie; – Inne koszty, w tym koszty dostarczenia mediów, obsługa prawna, biuro rachunkowe: 30 tys. zł rocznie; – Koszty transakcji: 2% x 6,5 mln zł = 130 tys. zł (w 2006r.) – Wyposażenie motelu : 40 tys. zł w 2006r., 75 tys. zł w 2007r., po 25 tys. zł rocznie w okresie 2008-2015 – Wyposażenie sklepu : po 40 tys zł w 2006r. i w 2007r. oraz po 10 tys. zł rocznie w latach 2008-2015 – Wyposażenie biura: 20 tys. zł w 2006r., 25 tys. zł w 2007r., po 5 tys. zł rocznie w latach 2008-2015 – Wyposażenie restauracji: 25 tys. zł w 2006r., 75 tys. zł w 2007r., po 5 tys. zł rocznie w okresie 2008-2015 – Rezerwa kosztowa: 25 tys. zł rocznie w całym okresie prognozy. Stawki amortyzacji przyjęto na następującym poziomie: – Używane budynki (pawilon handlowy, budynek restauracyjno-motelowy): stawka amortyzacji 10%; – Używane urządzenia techniczne (dystrybutory): 20%; – Nowe budowle (parking, automyjnia): 2,5%; – Nowe urządzenia techniczne: 14,0%. Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy Na podstawie dotychczasowych doświadczeń Stacji przyjęto następujące cykle: – 14 dni od 2006r. do końca okresu prognozy- cykl regulacji zobowiązań z tytułu dostaw i usług (takie są warunki umowy patronackiej z PKN Orlen). Wskaźnik ten liczono do kosztów zakupu paliwa i autogazu (por. Tabela 9). – 5 dni w całym okresie prognozy- cykl inkasa należności (por. Tabela 9). Generalnie płatność za paliwo, akcesoria samochodowe, wynajem pokoi, gastronomię będzie realizowana gotówką, jednakże nieznacznie wydłużono cykl inkasa, uwzględniając ewentualne pojedyncze warunki współpracy z dużymi firmami przewozowymi lub biurami turystycznymi. – Poziom zapasów przyjęto na poziomie 300 tys. zł w bilansie otwarcia. W całym okresie prognozy przyjęto cykl rotacji zapasów na poziomie 7 dni Poziom opodatkowania Działalność gospodarcza będzie prowadzona przez Benzyna Sp. z dlatego też przyjęto podatek dochodowy od osób prawnych na poziomie 19%. I taką stawkę przyjęto w całym okresie prognozy. Prognozy sprawozdań finansowych Rachunek zysków i strat Symulacje finansowe pokazały, że prowadzenie STACJI będzie rentownym przedsięwzięciem. Firma będzie generować dodatnie rosnące wyniki finansowe w całym okresie prognozy (por. poniższy wykres). Skumulowany zysk netto na koniec okresu prognozy wyniesie 6,596 mln zł. Rachunek przepływów Saldo przepływów pieniężnych netto na koniec każdego roku prognozy zamykają się dodatnimi wartościami (por. poniższy wykres). Na koniec 2015 roku skumulowane saldo zamknie się kwotą 6,773 mln zł. Bilans Bilans otwarcia na dzień będzie następujący. Na koniec 2015r. suma bilansowa wyniesie 9,49 mln zł (por. Tabela 3 – arkusz Excela). Ocena opłacalności przedsięwzięcia Ocenę przedsięwzięcia inwestycyjnego oparto na następujących metodach: – prosty okres zwrotu, – zdyskontowany okres zwrotu – NPV ( net present value ) – wartość zaktualizowana netto oraz – IRR (internal rate of return) – wewnętrzna stopa zwrotu. Prosty okres zwrotu (PP) Metoda prostego okres zwrotu umożliwia kalkulację długości okresu, jaki jest potrzebny na to, aby nakłady inwestycyjne poniesione na realizację danego przedsięwzięcia inwestycyjnego zostały w pełni pokryte korzyściami netto tego przedsięwzięcia (w tym przypadku korzyści netto to suma zysku operacyjnego i amortyzacji). Miernik PP odpowiada na pytanie: Po jakim okresie czasu (po ilu latach) zwróci się dane przedsięwzięcie inwestycyjne? Prosty okres zwrotu przedsięwzięcia wynosi 6 lat i 5 miesięcy Prosty okres zwrotu (PP – Payback Period) PP = 6 lat + (6500-6029,5)/(7242- 6029,5)x 12 miesięcy = 6 lat i 5 m-cy Zdyskontowany okres zwrotu (DPP – Discount Payback Period) Logika DPP jest podobna do miernika PP, z tymże nadwyżki pieniężne w mierniku DPP są poddawane dyskontowaniu (uwzględniają zmianę wartości pieniądza w czasie). Zdyskontowany okres zwrotu przedsięwzięcia (z uwzględnieniem wartości pieniądza w czasie) wyniesie 7 lat i 10 miesięcy (por. Tabela poniżej oraz Tabela 7 – arkusz Excela). Zdyskontowany okres zwrotu DPP = 7 lat + (6500-5867,3)/(6638,8-5867,3)x 12 miesięcy = 7 lat i 10 m-cy Wartość zaktualizowana netto (NPV) Wartość zaktualizowana netto (Net Present Value – NPV) projektu jest definiowana jako wartość uzyskana przez dyskontowanie, przy stałej stopie i oddzielnie dla każdego roku, różnic pomiędzy wpływami i wydatkami pieniężnymi powstającymi w całym okresie życia projektu. Wpływami w przypadku inwestycji w zakup Stacji są: zyski netto oraz amortyzacja. Wg metodologii UNIDO wpływem jest także wartość terminalna (rezydualna) tzn. wartość przedsięwzięcia na koniec okresu prognozy. W przypadku Stacji w Tabeli przyjęto także za wpływ wartość likwidacyjną Projektu (aktywa trwałe – zobowiązania = 1354 tys. zł). Słusznym jest pytanie: ile będzie warta Stacja w 2015 roku? Wydatkami są nakłady inwestycyjne oraz zmiany (przyrosty rok do roku) w kapitale obrotowym netto (KON). KON w roku n = wartość należności z tytułu dostaw i usług + wartość zapasów – wartość zobowiązań z tytułu dostaw i usług Różnica dyskontowana jest na moment, w którym przewidziane jest rozpoczęcie inwestycji. Wartości zaktualizowane sald pieniężnych netto (NCF – net cash flow, przepływy pieniężne netto) z poszczególnych lat są dodawane dla otrzymania wartości zaktualizowanej netto NPV dla analizowanego projektu. Stopę dyskontową przyjęto na stałym poziomie 8,5%, ponieważ takie będzie oprocentowanie kredytu inwestycyjnego w 2006r. Wartość zaktualizowana netto ( NPV ) przy stopie dyskontowej 8,5% wyniosła 657,52 tys. złotych, co oznacza, że przedsięwzięcie jest opłacalne dla inwestorów – por. poniższa Tabela. Poniższa tabela, nie uwzględnia wartości likwidacyjnej. Jeśli jest to wpływ dodatkowej gotówki, to NPV i IRR powinny być wyższe. I tak NPV wyniesie 1256,37 tys. zł. Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) Wewnętrzna stopa zwrotu IRR jest stopą dyskontową, przy której wartość zaktualizowanych wydatków pieniężnych równa jest wartości zaktualizowanej wpływów pieniężnych. Innymi słowy, jest to stopa dyskontowa, przy której zaktualizowana wartość efektów równa jest wartości nakładów inwestycyjnych, a wartość zaktualizowana netto równa się zeru. Szczególną uwagę przywiązano do prognozy rocznych przepływów pieniężnych w celu zbadania bezpieczeństwa finansowego Projektu. Przeprowadzone analizy finansowe wskazują, że przy przyjętych założeniach Projekt zachowuje płynność finansową w czasie objętym analizą. Wartość zaktualizowaną netto obliczono dla sald pieniężnych powstających pomiędzy wpływami a wydatkami gotówkowymi. Dla wyliczenia wartości zaktualizowanej netto zastosowano stopę dyskontową na poziomie 8,5 % – dla całego okresu funkcjonowania inwestycji. Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) Projektu wyniesie 10,99%, natomiast z uwzględnieniem wartości likwidacyjnej 12,82%. Tabela: Kalkulacja NPV i IRR Interpretacja wewnętrznej stopy zwrotu jest następująca: Dla jakiej IRR wartość NPV = 0. Pokazuje to poniższy wykres. Analiza wrażliwości – punkty krytyczne Analizę wrażliwości przedsięwzięcia przeprowadzono w pięciu wariantach przy założeniu, ze spółka generuje przychody także z pozostałych rodzajów działalności : – Wariant 1 – spadek marży na sprzedaży ON o 4 grosze; – Wariant 2 – spadek marży na sprzedaży benzyn o 10 groszy; – Wariant 3 – spadek wolumenu sprzedaży benzyn o 100% – Stacja nie sprzedaje benzyn; – Wariant 4 – spadek wolumenu sprzedaży ON o 16%; – Wariant 5 – jednoczesny spadek wolumenu sprzedaży ON i benzyn o 4% rocznie i spadek marży na 1 litrze benzyny i ON o 2 grosze; Założeniem analizy wrażliwości było „pogarszanie” zmiennych do tego stopnia, gdy NPV będzie dodatnie, ale bliskie zera, natomiast IRR będzie większe od stopy dyskontowej (8,5%). Przedsięwzięcie: – jest bardziej wrażliwe na spadek marży na sprzedaży 1 litra ON niż benzyny; – jest bardziej wrażliwe na spadek wolumenu sprzedaży ON niż benzyny. Okazało się, że Stacja może w ogóle nie sprzedawać benzyn, pod warunkiem że utrzyma klientów kupujących ON; – „broni się” przy jednoczesnym pogorszeniu założeń tzn. spadek marży na sprzedaży ON i benzyn rocznie o 2 grosze na 1 litrze oraz spadek wolumenu sprzedaży ON i benzyn o 4% rocznie. Poniższe tabele prezentują podsumowanie wariantu bazowego oraz pięciu w/w wariantów. PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ STACJI PALIW PŁYNNYCH – WARIANT BAZOWY Wariant 1 – spadek marży na sprzedaży ON o 4 grosze Wariant 2 – spadek marży na sprzedaży benzyn o 10 groszy Wariant 3 – spadek wolumenu sprzedaży benzyn o 100% – Stacja nie sprzedaje benzyn Wariant 4 – spadek wolumenu sprzedaży ON o 16% Wariant 5 – jednoczesny spadek wolumenu sprzedaży ON i benzyn o 4% rocznie i spadek marży na 1 litrze benzyny i ON o 2 grosze Żaden z wariantów wrażliwości nie stanowi zagrożenia dla obsługi kredytu inwestycyjnego. 10. PODSUMOWANIE Analiza ekonomiczno-finansowa przedsięwzięcia pokazała jego dodatnią rentowność w prognozowanym okresie 2006-2015. Poniesiony nakład inwestycyjny na zakup stacji zwróci się po 6 latach i 5 miesiącach (wg prostego okresu zwrotu) i 7 latach oraz 10 miesiącach (wg zdyskontowanego okresu zwrotu). Wartość zaktualizowana netto ( NPV ) przy stopie dyskontowej 8,5% wyniesie 657,52 tys. złotych, a wewnętrzna stopa zwrotu IRR 10,99%. Dodatnia NPV i IRR większa od stopy dyskontowej oznaczają, że przedsięwzięcie będzie opłacalne dla inwestorów. Dr MAREK PANFIL, Szkoła Główna Handlowa, Katedra Small Businessu Literatura: 1. Poradnik przygotowania przemysłowych studiów feasibility, UNIDO, Warszawa 1997; 2. Biznes plan, Poltext, Warszawa, 2003r. 3. Biznes plan. Zastosowania i przykłady, Poltext, Warszawa, 2005r. 4. Rachunek efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych, Oficyna Ekonomiczna, Kraków, 2004r. Często spotykaną sytuacją w zarządzaniu finansami firmy jest konieczność przygotowania budżetu spółki w postaci pełnego sprawozdania tj. rachunku zysków i strat, bilansu i rachunku przepływów pieniężnych. Odbiorcą tego zestawu sprawozdań może być klient wewnętrzny np. Zarząd bądź Rada Nadzorcza, ale często taki zestaw dokumentów finansowych jest wymagany przez instytucje zewnętrzne, np. banki, w których spółka posiada produkty finansowe. O ile przygotowanie budżetu w postaci rachunku zysków i strat jest generalnie standardem w zdecydowanej większości firm istniejących na rynku, to przygotowanie bilansu a następnie rachunku przepływów pieniężnych może już przysporzyć pewne trudności. W niniejszym tekście zostaną przedstawione ogólne wskazówki dotyczące postępowania przy tworzeniu planu bilansu i rachunku przepływów pieniężnych w firmie usługowej przy założeniu, że mamy już przygotowany budżet w postaci rachunku zysków i strat w wersji Bilans. Aktywa trwałe – poprawne przygotowanie planu dla wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych wymaga przede wszystkim ujęcia planowanych zakupów a także odpowiedniej kalkulacji amortyzacji dla nowych środków trwałych i dla już istniejących z uwzględnieniem możliwości zakończenia umorzenia w trakcie roku budżetowego. Systemy finansowo-księgowe stosowane w firmach w większości wypadków pozwalają na wygenerowanie tabeli amortyzacyjnej na dany rok budżetowy dla środków trwałych i WNiP, które są już w ewidencji księgowej. Jednak w przypadku planu inwestycji przydatne są bardziej zaawansowane narzędzia budżetowe istniejące na rynku, który pozwalają na utworzenie planu inwestycji na poziomie grupy środków trwałych a nawet na poziomie pojedynczego środka trwałego. Mechanizmy stosowane w tego typu systemach pozwalają na ułożenie inwestycji w odpowiednio zhierarchizowaną strukturę, przyporządkowanie ich do odpowiednich miejsc powstawania kosztów a nawet określenia sposobu finansowania (gotówka, leasing, kredyt), co również ma wpływ na dane w sprawozdaniu finansowym. Z punktu widzenia bilansu najistotniejszą sprawą jest określenie wartości brutto (początkowej) środka trwałego oraz kalkulacja na podstawie wskazanej stawki kwoty miesięcznych odpisów amortyzacyjnych. Należności – w momencie kiedy posiadamy już przygotowany plan sprzedaży określenie poziomu należności w bilansie jest stosunkowo proste. Używamy do tego uzasadnionego historycznie wskaźnika rotacji należności oraz ewentualnie korygujemy wartości o wiedzę na temat ryzyk, które mogą się pojawić w trakcie roku budżetowego. W miejsce metody uproszczonej możemy oczywiście wykorzystać bardziej szczegółowe dane pochodzące z systemu do budżetowania gdzie sprzedaż możemy zaplanować na poziomie kontrahenta i przyjąć średni czas zapłaty, który charakteryzował takiego kontrahenta. Dokładność takich wyliczeń będzie zdecydowanie większa i może wręcz pozwolić na zaplanowanie wiekowania należności. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe – sytuacja w tej pozycji bilansowej jest zbieżna z podejściem charakterystycznym dla aktywów trwałych. Mamy do czynienia z kosztami (polisy, prenumeraty, abonamenty itp.), które wymagają odnowienia ale też możemy się spodziewać ustania niektórych pozycji kosztowych lub pojawienia się nowych. Ponieważ w wielu firmach ta pozycja stanowi znaczącą wartość niezbędne jest prowadzenia dodatkowej ewidencji, czy to w arkuszach kalkulacyjnych czy w systemie do budżetowania i controllingu. Zobowiązania – do kalkulacji zobowiązań z tytułu dostaw i usług możemy użyć wartości z pozycji rachunku zysków i strat tj. zużycie materiałów i energii, usługi obce i pozostałe koszty rodzajowe wraz z uwzględnieniem historycznie ukształtowanego wskaźnika rotacji zobowiązań. Ważna jest identyfikacja zobowiązań długoterminowych z tytułu dostaw choć tak długie terminy płatności to nieczęsto spotykana sytuacja. Problem podziału na zobowiązania krótko- i długoterminowe wystąpi zdecydowanie w przypadku leasingów, szczególnie, że najnowsze przepisy zmierzają w kierunku traktowania wszystkich leasingów jako finansowe. W odpowiedniej kalkulacji wg terminów zapadalności pomogą harmonogramy dołączone do umów leasingowych. Zobowiązania z tytułu podatków od wartości dodanej powinny wynikać również z rachunku zysków i strat jako różnica pomiędzy pozycjami przychodowymi (VAT należny) i odpowiednimi pozycjami kosztowymi (VAT naliczony). W przypadku CIT sprawa jest bardziej skomplikowana ze względu na złożoność tematu więc zalecane jest wyliczenie podatku od zysku na poziomie EBIT akceptując pewne odchylenia od faktycznego zobowiązania wyliczenia zobowiązań wynikających z wynagrodzeń tj. zobowiązań do ZUS, US (PIT-4) oraz wynagrodzeń do wypłaty zalecane jest prowadzenie szczegółowego planowania wynagrodzeń na poziomie pojedynczego pracownika z syntezą do kont agregujących, przechowujących wartości do zasilenia bilansu. W sytuacji gdy w firmie jest zatrudnionych kilku – kilkunastu pracowników do stworzenia takie planu wystarczy zwykły arkusz kalkulacyjny. Liczba pracowników na poziomie kilkudziesięciu – kilkuset determinuje posiadanie specjalnych narzędzi do Rachunek przepływów pieniężnych (metoda pośrednia).Pierwsza i druga część w planie przepływów pieniężnych czyli zysk/strata netto z uwzględnieniem korekt wynika z danych z rachunku zysków i strat oraz bilansu i jest stosunkowo prosta do wyliczenia. Kalkulacje można zautomatyzować w oparciu o arkusze kalkulacyjne lub specjalistyczne systemy do sprawozdań. Podobnie jak w planowaniu bilansu tu również będą przydatne harmonogramy umów leasingowych, ponieważ płatności rat leasingowych należy wyłączyć w ramach korekt i jednocześnie wskazać w przepływach pieniężnych z działalności ważny element rachunku przepływów pieniężnych to plan wydatków inwestycyjnych. I tu przydatne są szczegółowe kalkulacje wykonane podczas przygotowania danych dla nowych aktywów trwałych. Bardzo pomocne są w tym wypadku systemy do budżetowania, które poprzez automatyzację procesów sprawią, że odpowiednie dane będą ujęte również w rachunku przepływów poprawnym przeprowadzeniu wyżej opisanych operacji powinniśmy uzyskać kwotę planowanych wolnych przepływów pieniężnych, które po uwzględnieniu ich w odpowiedniej pozycji aktywów obrotowych w bilansie powinny pozwolić zachować zasadę równowagi bilansowej i zamknąć z sukcesem nasz plan finansowy w postaci pełnego zestawu Rafał Gawędzki, CFO. Chcesz otworzyć działalność gospodarczą? Prowadzić i rozwijać własną firmę? Marzy Ci się w końcu pracować na swoim? Jeśli tak to najprawdopodobniej będziesz musiał napisać biznesplan. Dobry biznes plan. Zwłaszcza jeśli nie masz własnych środków na rozpoczęcie działalności i musisz liczyć na kredyt, dotację lub dofinansowanie. Ale to nie jedyny powód, dla którego warto to zrobić. Zapraszamy do lektury! Zakładam, że chcesz ruszyć z własnym biznesem. Bardzo chcesz. Motywacja w biznesie jest niezbędna, ale sama w sobie nie zadziała. Być może masz już nawet pomysł na biznes i na siebie, który rozwijał się w Twojej głowie od kilku lat. Ale to też nadal teoria. W tym każdy jest mocny. Snucie wizji „czego to by się nie zrobiło” przychodzi stosunkowo łatwo 😉 Schody pojawiają się w momencie, kiedy ze słów trzeba przejść do czynu. Kiedy trzeba podjąć konkretne decyzje, a jedna pociąga za sobą szereg kolejnych. Kiedy trzeba wziąć odpowiedzialność za te decyzje. Bez stworzenia planu działania się nie obejdzie. Dlaczego? Jak napisać biznesplan i co powinien zawierać? Na końcu niniejszego artykuły zamieściliśmy 2 pliki pdf – jeden zawiera ściągę jak biznes plan napisać (jest w nim główna treść poniższego wpisu), oraz wzór przykładowego biznes planu. Plan na własny biznes – ogólne informacje i wprowadzenie Biznesplan, jak sama nazwa wskazuje, to plan który precyzuje i określa oczekiwania, cele i konkretne działania biznesowe przyszłych przedsiębiorców. To strategiczny plan firmy, który powinien zawierać bieżące założenia i aktualne dane, ale powinien też wybiegać w przyszłość. Uwzględniać koncepcję, proces budowania marki, strategie rozwoju. Jak to często bywa, kwestią zasadniczą jest wiedza jak to zrobić. Bez niej nie trudno zweryfikować swoje pomysły. Biznesplan to pewnego rodzaju próba bycia obiektywnym wobec samego siebie Podzielenie i rozpisanie konkretnych działań pomaga spojrzeć na nie z dystansem. Pomaga zadać dodatkowe pytania, a przede wszystkim – zadać właściwe pytania. Szukając odpowiedzi zdobywacie i porządkujecie ważne informacje. Im będzie ich więcej, tym lepiej. Samo otwarcie własnej firmy nie jest skomplikowane, a formalności nie są bardzo uciążliwe. Kluczowe jest to co wydarzy się dalej. Szczegółowy plan na biznes pozwoli to przewidzieć, poukładać i przygotować się na różne scenariusze. Do tego pomoże Wam wprowadzić własne mierniki oceny rezultatów, ułatwi zdefiniowanie celów biznesowych. Pomoże Wam też uchwycić trendy na rynku, czy ogólnie lepiej wgryźć się w daną branżę. Nie ma jednego uniwersalnego wzoru biznesplanu Jest bowiem wiele zmiennych, a poszczególne dane zależne są od specyfikacji branży i samego pomysłu. To nieco komplikuje sprawę ale i daje pewne możliwości. Z drugiej strony można stworzyć pewnego rodzaju schemat, określić najważniejsze aspekty i zbudować pewien wzór wyjściowy. W oparciu o taki wzór, mając punkt odniesienia, łatwiej zorganizować działania i sam proces przygotowań. Podpowiem Wam dzisiaj, co powinien zawierać biznesplan i jak go napisać. Mam nadzieję, że to będzie dobry impuls na start, praktyczna pomoc i wzór wyjściowy, który pomoże Wam ułożyć pomysły w sensowny i realny sposób. Upewnicie się, że wybraliście dobrą drogę, albo przeciwnie – stwierdzicie że trzeba z niej zawrócić. Tworząc biznesplan, powinna przyświecać Ci jedna myśl: przekonaj siebie i innych, że Twój pomysł jest dobry i ma szanse na sukces. Tylko tyle, albo aż tyle. Aby ułatwić Wam to zadanie, rozpisałem poniżej, co powinno znaleźć się w Waszym biznesplanie. Jakby nie patrzeć to ważna decyzja, która powinna być poprzedzona odpowiednią analizą i przygotowaniem. Można powiedzieć, że biznes plan będzie pierwszym testem przyszłego przedsiębiorcy. Od tego na ile rzetelnie podejdzie do planowania biznesu, będzie w dużej mierze zależeć powodzenie tego pomysłu na biznes. Założenie własnej firmy = Pomysł + Koncepcja + Strategia + Wykonanie Po co pisze się bizes plan? Najczęściej głównym powodem tworzenia planu na własny biznes jest ubieganie się o dofinansowanie w różnych instytucjach (np. urząd pracy, bank itp.) Bardzo ważną kwestią jest zorientowanie się jakie konkretne wymogi, odnośnie zawartości biznesplanu, ma instytucja u której ubiegamy się o środki. Pozornie mniej praktyczny, ale nie mniej ważny powód to usystematyzowanie, analiza, podsumowanie i zobiektywizowanie informacji. To co może wydawać się subiektywnie dobrym pomysłem na firmę, wcale nie musi takie być po przeczytaniu biznes planu. Dobrą praktyką będzie zapytanie kilku osób co sądzą o Twoim pomyśle i jak go rozumieją. Ten zabieg pozwala nabrać zdrowego dystansu do przedsięwzięcia oraz poznać perspektywę innych osób. Kolejnym powodem może być po prostu potrzeba stworzenia biznes planu jako swoistego „manuala”, „mapy” na potrzeby firmy, zwłaszcza w początkowym okresie działalności. Określenie celów i środków do ich realizacji pomaga trzymać się raz obranej drogi (oczywiście w zmiennym świecie czasem należy zmieniać zasadnicze cele lub sposoby do ich osiągniecia) Co bezwzględnie powinno znaleźć się w biznesplanie? Strategiczny plan biznesowy firmy powinien uwzględniać szereg kwestii. Schemat struktury biznes planu zawiera następujące, najważniejsze informacje: charakterystyka pomysłu na biznes – czyli streszczenia całego przedsięwzięcia i wskazanie głównych założeń charakterystyki usług i produktów – czyli wskazania wszystkich mocnych i słabych stron Waszego produktu (usługa też nią jest jakby nie patrzeć). analiza finansowa – przełożenie pomysłu na konkretne wyliczenia analizy rynku i konkurencji – konieczność jeśli wchodzimy do nowej branży rozplanowanie zatrudnienia i organizacji firmy – co pokazuje jak będzie działać nasza firma strategia marketingowa i sprzedażowa – czyli do polityki cenowej do reklamy wizja rozwoju i dokładny harmonogram działań Jak można się domyślać to bardzo ogólne informacje. Jeśli zależy nam, aby nasz biznes plan był skuteczny i pokazywał rzeczywisty obraz działań i planów trzeba pochylić się nad każdym z tych punktów z osobna. A powinno Ci na tym zależeć nie tylko w przypadku starań o dofinansowanie – powinieneś zrobić to przede wszystkim dla siebie i powodzenie przedsięwzięcia. 1. Podstawowe informacje o firmie i przedsiębiorcy Tu opisujemy najważniejsze, podstawowe informacje i założenia dotyczące firmy, jak również przedsiębiorcy. Ta część biznesplanu ma szczególne znaczenie w przypadku kiedy planujemy go zaprezentować osobom trzecim, albo ubiegać się o dofinansowanie. Najważniejsze informacje o firmie: Planowana data rozpoczęcia działalności gospodarczej Forma prawna działalności gospodarczej Planowana lokalizacja siedziby firmy Nazwa firmy Dane kontaktowe Obszar działalności nawiązujący do PKWiU Rodzaj sprzedawanych usług lub produktów Najważniejsze informacje o przedsiębiorcy: Imię, nazwisko Data urodzenia Wykształcenie Kwalifikacje zawodowe i umiejętności Odbyte kursy, szkolenia Historia dotychczasowego zatrudnienia i doświadczenie Wizja, misja i cele przedsiębiorstwa Opisujemy jaka idea przyświeca założeniu firmy. Jakie cele chcemy realizować. Cele powinny okreslać dokładnie, co firma chce osiagnać w ciagu najbliższych trzech do pieciu lat. Takim celem może być na przykład: zwrot inwestycji, określony udział w rynku, spełnienie określonych założen finansowych itd. Osiąganie celów ich pozwoli zweryfikować czy biznes rozwija się w dobrym kierunku. Dodatkowo można umieścić tu genezę całego projektu, skąd wziął się pomysł na biznes, z czym był związany itd. 2. Charakterystyka planowanej działalności Tu umieszczamy nazwę naszego projektu, określamy rodzaj działalności (handel, produkcja, usługi), formę organizacyjno-prawną, formę rozliczeń z urzędem skarbowym, lokalizację. Dobrze będzie określić swoją branżę i krótko uzasadnić swoj wybór. Specyfikacja danej branży Należy wskazać ogólną charakterystykę branży i głównych producentów działających na danym rynku. W miarę możliwości podać dane liczbowe jeśli są jawne, wielkość sprzedaży i problemy z jakimi zmaga się dana branża. Warto podać też wymagania jakie narzuca branża naszym działaniom, oraz jakie potrzeby mają klienci. Poza tym odnotować jak w danej branży kształtuje się możliwość ekspansji i rozwoju naszych usług lub produktu. Jakie mamy szanse rozwoju w określonych warunkach. Anliza konkurencji Jest to związane bezpośrednio z charakterystyką branży. Należy opisać w miarę możliwości jak najdokładniej działania konkurencji. Wskazać największych producentów / usługodawców, pokazując ich ofertę, sukcesy, organizację. W sposób szczegółowy warto zrobić to też przy okazji analizy rynku, która pojawi się w dalszej części biznes planu. Analiza strategiczna SWOT Tu należy opisać jaki wpływ będą miały na nasze przedsięwzięcie czynniki ekonomiczne, społeczne, etyczne, technologiczne. Do tego, jaka jest możliwość pojawienia się nowej konkurencji i podobnych wyrobów na rynku. Jaka jest siła przetargowa dostawców i odbiorców? Jakie znaczenie mają dla nas czynniki prawne, polityczne? W odniesieniu do tego należy opisać pozycję strategiczną firmy, wskazać mocne i słabsze strony pomysłu. W skrócie trzeba poddać analizie informacje niezbędne do opracowania własnej strategii, która pozwoli wykorzystać własne szanse, a jednocześnie zminimalizować ryzyko. Opis produktu / usługi Kolejna elementarna sprawa. Trudno sobie wyobrazić sytuację, aby skupiać się na ogólnej koncepcji bez wchodzenia w detale dotyczące usług i produktów. Trzeba je dokładnie opisać, jak również omówić ich możliwości, funkcje, korzyści. Należy pamiętać, że zakładając firmę nie tylko realizujemy swoje marzenia ale również chcemy na nich zarabiać. Jak? Na czym? Dlaczego klienci będą chcieli skorzystać w Waszej oferty? Czy Wasz produkt zaspokoi ich potrzeby? Musicie wykazać dlaczego Wasza usługa lub produkt jest pożądana. Czym się wyróżnia od konkurencji. Dobrze już na wstępie dokładnie ustalić kto będzie odbiorcą Waszej oferty i co dokładnie się w niej zawiera. Dobrze wskazać unikalne cechy produktu lub usługi, szczególne zalety wyróżnijace produkt na rynku. Warto wykazać jak pomogą one uzyskać przewagę nad konkurencją lub nawiązać rywalizację z konkurencją. Warto opisać też na jakim etapie znajduje się nasz produkt (już istnieje czy produkcja jest dopiero planowana) oraz jakie mamy zdolności wytwórcze. 3. Plan inwestycyjny firmy Charakterystyka planowanej inwestycji, w której należy podać jej zakres i główne założenia. Im więcej szczegółów będzie zawierał opis, tym wiarygodniejsze będą późniejsze wyliczenia i plan finansowy. Ważnym elementem planowania inwestycji jest ustalenie źródeł i zasad jej finansowania. Trzeba wskazać czy inwestycja będzie realizowana z własnych środków. W jakiej wysokości będą potrzebne dodatkowe fundusze – o ile w ogóle. Podobnie jeśli zamierzamy zaciągnąć kredyt, ważne będzie opisać na jakich warunkach zostanie on udzielony. Wszystkie te założenia powinny też zostać ujęte w planie finansowym. 4. Plan finansowy Jeżeli prowadzisz już działalność gospodarczą, w tym miejscu dołącz aktualne sprawozdania finansowe. Uwzględnij bilans, rachunek zysków i strat, oraz gdy to możliwe, cashflow (przepływ pieniądza) z ostatnich dwóch lat. Opracowanie planu inwestycyjnego, prognozy sprzedaży i kosztów firmowych (stały i zmiennych), ich ewentualna optymalizacja i zakres – to kluczowe do podjęcia ostatecznych decyzji o wystartowaniu z własnym biznesem, albo do przekonania innych, że jest to dobry plan. Musi zawierać zatem konkretne dane, prognozy i rozliczenia. Zawartość tej części planu, może się różnić w zależności od tego kto i do jakich celów go przygotowuje. Jednak to Wy, jako przyszli przedsiębiorcy musicie wiedzieć, na ile Wasz pomysł się opłaci. Nawet jeśli są to tylko kalkulacje, a nie twarde dane. Dlatego powinien się tu znaleźć dokładnie rozpisany bilans, plan inwestycyjny, rachunek zysków i strat, prognozy finansowe itp. Im bardziej wiarygodne dane, tym bardziej wiarygodne i realne będą Wasze kalkulacje. Osobiście wychodzę z założenia, że najlepiej sprawdza się bazowanie na czarnych scenariuszach. Zwłaszcza przy prognozowaniu finansów w firmie. Wiem, że może brzmieć to dziwnie i mało zachęcająco. Natomiast nic tak skutecznie nie sprowadza na ziemię, jak założenie, że gdzieś po drodze nam nie wyjdzie i co wtedy? Funkcjonowanie w bańce mydlanej, jakiejś złudnej iluzji jest częstym błędem młodych przedsiębiorców. Dobrze jest wszystko dokładnie przeliczyć… żeby finalnie się nie przeliczyć. Prognozy finansowe Prognozy finansowe przedstawiamy po analizie jakościowej i ilościowej. To miejsce, w którym już konkretnie wskazujemy rachunek zysków, strat, cash flow i bilans. Rachunek zysków i strat Tu określamy nasze oczekiwania dotyczące wielkości zysków i strat jakie nasz biznes wygeneruje w określonym czasie. Rachunek ten powinien być oparty na realnych założeniach, które powinny pokrywać się z informacjami zawartymi w cześci opisowej. Przepływy pienieżne – cash flow Prognoza przepływu środków pieniężnych jest uważana za jeden z ważniejszych dokumentów finansowych, ponieważ wskazuje wszystkie wpływy, oraz ponoszone wydatki w konkretnym przedziale czasu. W projekcie cash flow uwzględniamy naszą politykę należności, ile i co będziemy sprzedawać za gotówkę, a jaką część z oddalonym terminem zapłaty. Uwzgldniamy też sposób regulowania naszych zobowizań za zakupione surowce, materiały, towary itd. W odróżnieniu od rachunku zysków i strat, w przepływach pieniężnych musimy pokazać cały proces finansowy. Bilans Bilans wskazuje jakie aktywa będą potrzebnei w jakiej wysokości, aby móc prowadzić dzialalność na określonym poziomie. Powienien określać też w jaki sposób te aktywa będą finansowane – własny kapitał, kredyt itp. Punkt rentowności (BEP) Punkt rentowności (BEP to skrót od Break Even Point) albo mówiąc inaczej równowagi, wskazuje jaki musi być poziom sprzedaży, aby pokryć wszystkie firmowe koszty. Zarówno operacyjne stałe, jak i koszty zakupu surowców, materiałów, koszty odsetkowe itd. Jasno pokazuje ile trzeba sprzedać produktów albo usług przy określonej marży, aby wyjść na tzw. Zero. To bardzo ważne w planowaniu finansowym, bo daje realny obraz sytuacji i weryfikuje niektóre wcześniejsze założenia. Analiza wskaźnikowa Wskaźniki finansowe wylicza się na bazie danych z bilansu, oraz rachunku zysków i strat. Mają duże znaczenie nie tylko dla nas, ale też dla potencjalnych kredytodawców. Dają one natychmiastowe sygnały wskazujące na odchylenia od planów i problemy z: płynnością finansową firmy (np. wskaźnik płatności bieżących) sprawnością jej działania (na przykład wskaźnik rotacji należności, albo rotacji zapasów) rentownocią (np. wskaźnik rentowności brutto, wskaźnik rentowności aktywów lub kapitału) zadłużeniem firmy (np. wskanik zadłużenia kapitału własnego) Ocena efektywności W przypadku realizacji przedsięwzięcia o charakterze inwestycyjnym, należy dokonać oceny jego efektywności. Jedną z metod jest wyliczenie wartości zaktualizowanej netto NPV, oraz wewntrznej stopy zwrotu IRR. NPV daje wartość netto całego projektu inwestycyjnego z uwzgldnieniem poniesionych nakładów inwestycyjnych oraz przyszłych korzyści finansowych w postaci wpływów. Obliczenia prowadzone są przy stałym poziomie stopy procentowej (tzw. stopy dyskontowej). Jeżeli warto NPV jest dodatnia, to projekt przynosi wartość dodatnią. Kiedy NPV jest ujemne – warto jeszcze raz przeanalizować projekt i dokonać poprawek, albo zmienić niektóre założenia. Warto wiedzieć przy jakiej wymaganej rocznej stopie procentowej NPV daje wartość graniczną zero. Wówczas stopa ta nazywa się IRR. Im wyższe IRR tym lepiej. 5. Plan marketingowy i sprzedażowy – analiza rynku i odbiorcy końcowego Tu powinny znaleźć się wszystkie istotne informacje dotyczące rynku na jakim planuje się działać. Znaczenie będzie miało zarówno przedstawienie pewnych ogólnych tendencji, jak również trendów lokalnych. Rynek tworzą firmy podobne do naszej. W tym punkcie powinna znaleźć się zatem charakterystyka nie tylko branży, jako ogółu, ale też bezpośrednie odniesienia do konkretnych przykładów i działań konkurencji. Wypada zaznaczyć dlaczego uważacie, że przebijecie się z Waszą ofertą do klientów. Wykazać jaka jest wielkość rynku i jakie są jego możliwości. Jak przewidujecie jego przyszłość i rozwój. Musicie udowodnić sobie i innym, że go rozumiecie. Znacie jego mocne i słabe strony, szanse i pułapki. Warto odnieść się do badań i analiz, zarówno aktualnych jak i tych z lat poprzednich. Analizując rynek zaczynamy go rozumieć. A dzięki temu udowadniamy sobie i innym czytelnikom biznes planu, że jesteśmy w stanie konkurować z innymi podmiotami w środowisku konkurencji rynkowej i osiągnąć założone cele biznesowe. Należy opisać rynek najlepiej z podziałem na segmenty oraz wskazać ten, na którym chcemy się skupić. Rozpoznanie i właściwa analiza rynku to jeden z trudniejszych elementów biznes planu. Nie zawsze mamy dostęp do wszystkich informacji, poza tym rynek jest bardzo dynamiczny, co dodatkowo utrudnia sprawę. Jest to jednak niezbędne. Tak jak i próba wskazania dominujących trendów, oraz tendencji. Większość elementów biznesplanu w jakiś sposób odnosi się do jakości analizy rynku. To ważne, aby właściwie oszacować szanse na powodzenie, jak również móc wyjść z ofertą dopasowaną do naszej grupy odbiorców. Ważne bedzie zatem dokładne określenie kim są nasi klienci docelowi. Czy będą to inne firmy, klienci indywidualni, instytucje o szczególnym profilu działalności. Należy ocenić, jakie są główne potrzeby i oczekiwania naszej grupy docelowej. Jakie mają cechy charakterystyczne i dlaczego mieliby skorzystać akurat z naszej oferty. To będzie decydowało o strategii marketingowej i sprzedażowej naszej firmy. Strategia marketingowa Strategia marketingowa opisuje, w jaki sposób zamierzamy osignąć cele sprzedażowe na prognozowanym poziomie. Powinna określać jak najdokładniej co trzeba zrobić, kiedy, w jaki sposób I jakimi środkami. Musi uwzględniać poszczególne zadania z zakresu sprzedaży, polityki cenowej, promocji. Strategia marketingowa stanowi ważny sygnał, że rozumiecie potrzebę dokładnego zaplanowania rozwoju Waszej firmy. Sposób promocji, dotarcia do klienta, komunikacja z nim, kanały reklamowe – to ważne elementy tej układanki. Bezpośrednio wpływające na efektywność działań i planów. Jeśli nie zrobiliście charakterystyki klienta w powyższych punktach, to przy opracowywaniu strategii marketingowej warto poświęcić temu czas i uwagę. Polityka cenowa produktu / usługi Tu przedstawiamy charakterystykę finansową branży, pod kątem usług lub produktów, które sami chcemy sprzedawać. Warto też przedstawić konkretne kaluklacje ceny dla każdego swojego produktu lub usługi z podziałem na koszty stałe (ponoszone niezależnie od poziomu sprzedaży), koszty zmienne (w wysokości proporcjonalnej do wielkości sprzedaży). Należy porównać określone przez nas ceny, z tymi które funkcjonują już na rynku i wykazać związek między nimi. Bardzo ważne jest określenie ceny minimalnej niezbęnej dla osiągnięcia progu rentowności. Jeśli proponujemy produkt wyższej jakości niż konkurencja, albo będzie się wyróżniał na jej tle, zrozumiałe będzie, że jego cena również będzie wyższa itd. Warto też uwzględnić kwestię ewentualnych promocji i zmian cen w zalezności od zmian na rynku. Promocja i reklama Tu określamy naszą strategię promocyjną i reklamową. Musimy wykazać w jaki sposób chcemy prowadzić działania promocyjne i jak chcemy dotrzeć do naszej grupy odbiorców. Czy skupiamy się na promocji w sieci? A może zatrudnimy dodatkowych specjalistów, którzy skupią się na marketignu bezpośrednim? Będziemy organizować eventy branżowe? Jaki budżet będziemy chcieli przeznaczyć na ten cel i jakimi kanałami będziemy prowadzić działania reklamowe i promocyjne? Oczywiście zanim to opiszemy, musimy przygotować się bazując zarówno na wcześniejszej anlizie branży, rynku, produktu i odbiorcy. Warto też określić z jakich materiałów reklamowych planujemy korzystać i w jakiej formie będą dystrybuowane. 6. Zarządzanie firmą i kadry Personel stanowi trzon firmy. Ważne aby opisać kto i za co dokładnie jest odpowiedzialny. Warto wymieć te osoby konkretnie i wskazać na ich kwalifikacje, kompetencje. Życiorysy można umieścić w załącznikach. Przy tej okazji trzeba zaznaczyć liczbę wspólników, jeśli firma ma być spółką. Jeśli planujemy korzystać z firm zewnętrznych do obsługi prawnej, księgowej, albo informatycznej, warto umieść tę informację w tym miejscu. Ma to duże znaczenie również pod kątem organizacji najwazniejszych działań i procesów niezbędnych do właściwego funkcjonowania firmy. Pracownicy Może się wydawać, że zaplecze pracownicze i zarządzające nie jest aż tak ważne na pierwszych etapach inwestycji. Nic bardziej mylnego. Koszty pracownicze w znaczący sposób kształtują finanse firmy. Nie trzeba też chyba specjalnie podkreślać jak ważne jest, aby firma była dobrze zarządzana i zatrudniała kompetentne osoby. W tej części zdecydowanie warto wspomnieć o kwalifikacjach osób prowadzącej działalność, pracowników, o strukturze organizacyjnej i podziale obowiązków. Oczywiście nie da się oddelegować wszystkich obowiązków na zewnątrz firmy. Dlatego w tym miejscu opisujemy planowane zatrudnienie. Ile osób chcemy zatrudnić i na jakich stanowiskach. Warto też zaznaczyć, jak w trakcie rozwoju firmy widzimy rozwój poszczególnych działów i zwiększenie zatrudnienia. Nie zapominając oczywiście o kosztach, choć te powinny być już określone wcześniej – w planie finansowym. Harmonogram działań Harmonogram działań to lista wszystkich czynności, jakie należy wykonać w związku z realizacją przedsięwzięcia. Konieczne jest określenie ich na osi czasu. Ustalenie terminów rozpoczęcia i czasu trwania każdej z czynności. W pierwszym roku ujmuje się je w układzie miesięcznym, w kolejnych – kwartalnie. W harmonogramie warto też uwzględnić plan awaryjny, gdyby doszło do opóźnień lub nieprzewidzianych zdarzeń. Biznesplan jest po to, aby uniknąć chaosu, aby uporządkować pewne dane i informacje, przekonać siebie i innych, że dany pomysł na biznes ma szanse powodzenia. Często jest tak, że nawet najlepsze pomysły kończą się porażką, bo zabrakło właściwej organizacji i konsekwencji. Konieczne jest wyznaczenie celów (najlepiej długofalowych) i ustalenie realnego harmonogramu ich realizacji. Poszczególne zadania dobrze będzie pogrupować w pakiety robocze i tak jak wspomniałem punkt wyżej – lepiej zakładać pesymistyczną wersję. Tak aby ewentualne zmiany w harmonogramie nie zaburzały całego projektu. 7. Podsumowanie biznes planu i ocena ryzyka W podsumowaniu biznes planu skontcentrujcie się na wykazaniu zagrożeń, które mogą być nawiększym problemem w realizacji przedsięwzięcia. Należy oszacować skalę tych zagrożeń, ich rodzaj i co najważniejsze przedstawić plan awaryjny. Warto wspomnieć o konkurencji, zmianie popytu, problemach z zatrudnieniem właściwych specjalistów, przekroczeniu kosztów, złym oszacowaniu sprzedaży I terminów, wpływie polityki gospodarczej i innych trudnościach, na które musimy być przygotowani. To będzie świadczyć o tym, że nie tylko dobrze rozumiemyi dostrzegamy najważniejsze zagrożenia. Będzie to też dowód, że zdajemy sobie sprawę z zagrożeń, potrafimy je właściwie ocenić i znaleźć adekwatne rozwiązania. Podsumownie Wymienione aspekty i poszczególne elementy biznesplanu to podstawa. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby rozbudować go jeszcze bardziej. Najważniejsze, żeby w jak najdokładniejszy sposób przygotować się do prowadzenia działalności przed jej rozpoczęciem. Tworzenie biznesplanu wymusza to w naturalny sposób. Jeśli potrzebujesz wsparcia na początku swojej drogi, w tym również przy budowaniu biznesplanu – skontaktuj się z nami. Przechodziłem przez ten proces kilkukrotnie i dlatego wiem jak pomóc. WZORY GOTOWYCH BIZNESPLANÓWOferujemy wzory gotowych biznes planów i wniosków wykonane z myślą o osobach pragnących otrzymać dotacje z PUP. Wszystkie przykłady zostały przygotowane w oparciu o dokumenty, które były składane w Urzędach Pracy i doprowadziły do uzyskania dotacji – możemy więc ręczyć za ich poprawność przykłady zawierają wszystkie wymagane elementy, łącznie z analizą finansową, opisem konkurencji, analizą SWOT, planem marketingowym itp. Oczywiście nie wystarczy samo pobranie i wydrukowanie dokumentu w niezmienionej postaci, by móc go złożyć w swoim Urzędzie Pracy. Biznes plan to typ dokumentu, który zawsze wymaga indywidualnego podejścia, gdyż każda firma jest inna (inny obszar działania, inne kwalifikacje wnioskodawcy, inna oferta itd.). Z tego względu wymagają one pewnego nakładu własnej pracy, by przystosować je do własnych potrzeb. Stanowią jednak doskonałą pomoc merytoryczną która wskaże jak poprawnie formułować poszczególne akapity, jak prowadzić wyliczenia i na jakich źródłach się plan wzór – dostępne przykładyBiznes plan sklepu internetowego – wzór wedle wniosku i biznes planu złożonego do Powiatowego Urzędu Pracy w Piasecznie. Objętość: 34 plan firmy budowlanej – przykład biznes planu z 2022 roku. Wzór wykonany wedle kryteriów Urzędu Pracy w Katowicach. Liczba stron: sanitarne – wzór wniosku i biznesplanu o dotacje PUP. Przygotowany na podstawie dokumentów złożonych w PUP Bytom. Liczba stron: plan serwisu klimatyzacji – przykład wykonany na podstawie dokumentów złożonych do Urzędu Pracy we Wrocławiu w 2022 roku. Objętość: 28 plan (fotografia okolicznościowa) – dokument (wniosek i biznes plan) przygotowany na potrzeby PUP Cieszyn. Objętość: 32 filmowe – gotowy wniosek i biznes plan do PUP przygotowany na podstawie dokumentów złożonych w 2021 r. Objętość: 21 i filmy edukacyjne na YouTube – wzór gotowego biznes planu do PUP przygotowany na podstawie dokumentów złożonych w 2022 r. Objętość: 28 graficzne – gotowy biznesplan i wniosek o dotacje przygotowany na potrzeby PUP Mikołów. Objętość: 39 plan warsztatu samochodowego – przykład wykonany wedle kryteriów Powiatowego Urzędu Pracy w Żywcu. Liczba stron: plan – wulkanizacja – wzór opracowany wedle zasad obowiązujących w Urzędzie Pracy w Zielonej Górze. Objętość pliku: 21 i mechanika – wzór biznes planu opracowany na podstawie dokumentów o dotacje z PUP w Mońkach. Objętość: 23 komis – przykład wykonany na podstawie dokumentów złożonych w PUP Tarnowskie Góry. Liczba stron: 18. Opisana działalność obejmuje sprzedaż aut w trybie komisowym i klasycznymSklep monopolowy – przykład wniosku i biznes planu do Urzędu Pracy: Ostrów Mazowiecka. Objętość dokumentu: 20 – biznes plan wzór do PUP. Na podstawie dokumentów wykonanych do UP Warszawa. Objętość dokumentów 32 plan sklepu z odzieżą – przykład wniosku i biznes planu wykonanych do Urzędu Pracy mst. Warszawa. Objętość dokumentu to 32 plan dla antykwariatu – dokumenty przygotowane na podstawie wniosku i biznes planu złożonego w PUP Poznań. Objętość dokumentu to 16 plan salonu kosmetycznego – wykonany na podstawie dokumentu złożonego w PUP Żywiec. Liczba stron: i biznes plan dla mobilnego salonu kosmetycznego – wykonany na podstawie dokumentu złożonego w PUP Wałbrzych. Liczba stron: i kosmetyka paznokci – gotowy biznes plan i wniosek o dotacje. Na podstawie dokumentów przygotowanych do PUP Prudnik. 19 str. Biznes plan kwiaciarni – przykład wykonany z myślą o osobach bezrobotnych na postawie wniosku złożonego w PUP Mikołów (35 str.)Usługi TAXI – wzór wniosku wraz z biznes planem do PUP. Liczba stron: 16. Dokumenty składane w PUP Bartoszyce. Nauka jazdy, wzór biznesplanu – dokument przygotowany pod Urząd Pracy w Ciechanowie. Objętość 15 stron. Biznes plan zakładu fryzjerskiego – wzór wykonany na potrzeby dotacji z Urzędu Pracy (PUP Świętochłowice). Liczba stron: 13. Biznes plan baru – przykład dla osób bezrobotnych chcących uzyskać dotacje z PUP przygotowany w oparciu o dokumenty złożone w PUP w Ząbkowicach Śląskich. Liczb stron: 9. Programowanie – dokumenty przygotowane na podstawie wniosku złożonego do GUP Kraków (2021 rok) Objętość biznes planu: 23 strony. Projektowanie stron internetowych i usługi hostingowe – wzór biznes planu przygotowany na bazie wniosku złożonego do Urzędu Pracy w Wejherowie. (15 stron) Meble na wymiar – wzór biznes planu pod dotacje z Urzędu Pracy. 36 stron. Opracowanie przygotowane w 2022 roku. Biznes plan biura rachunkowego – wzorcowy dokument wykonany z myślą o dofinansowaniu z PUP na otwarcie firmy. Liczba stron: 33. Wzór został przygotowany do UP. Warszawa (2021 r.) Usługi BHP, wzór wniosku i biznes planu – dokumenty wykonany z myślą o dotacji z PUP na podjęcie działalności gospodarczej. Liczba stron: 19. Fitness – wzór biznes planu o dotacje na podjęcie działalności wykonany wedle wytycznych PUP Sochaczew. Liczba stron: 13. Trener personalny – wzór wniosku i biznes planu o dotacje na podjęcie działalności wykonany wedle wytycznych PUP Gliwice. Liczba stron: 17. Sklep z suplementami i odżywkami – wzór wniosku i biznes planu o dotacje na podjęcie działalności wykonany wedle wytycznych PUP Brzeziny w 2021 r. Liczba stron: masażu – przykładowy biznes plan wykonany wedle wytycznych Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. Objętość dokumentu: 33 strony. Wzór biznes planu dla gabinetu fizjoterapii – wykonany do Powiatowego Urzędu Pracy w Krasnymstawie. Liczba stron: 18. Firma dekarska – wzór gotowego wniosku i biznes planu, wykonany do Powiatowego Urzędu Pracy Wschowa. Liczba stron: 22. Czyszczenie graffiti – wzór biznes planu firmy usługowej, zajmującej się czyszczeniem graffiti, wykonany pod dotacje z PUP Szczecinek. Liczba stron: z żywicy epoksydowej – Gotowy przykład biznesplanu o dofinansowanie PUP podjęcia działalności. Objętość 32 stron. Format: PDF + DOC (2022 r.)Biznes plan dla stolarza – Gotowy wzór dokumentów o dotacje z PUP. Objętość 26 stron. Format: PDFZakład obróbki drewna – Wzór gotowego wniosku o dofinansowanie na podjęcie działalności. 15 str. Wykonany w 2020 plan firmy ogrodniczej – Wzór do UP, przygotowany na podstawie dokumentów złożonych w Urzędzie Pracy Warszawa. Objętość: 43 ogrodów – Gotowy biznesplan i wniosek do Urzędu Pracy, przygotowany na podstawie dokumentów złożonych w Urzędzie Pracy Wrocław (2021 r.). Liczba stron: 22. Salon fryzjerski dla psów – przykład biznesplanu pod dofinansowanie z Urzędu Pracy. Objętość dokumentu: 19 stron. Wzór przygotowany dla PUP Toruń. Weterynarz – wzór gotowego wniosku o dotacje. Objętość dokumentu: 19 stron. Na podstawie wniosku złożonego w PUP Wrocław w 2021 zoologiczny– przykładowy wniosek i biznesplan o dotacje PUP. Objętość: 24 strony. Opracowany w oparciu o dokumenty złożone w PUP Wrocław w 2021 r. Biznes plan zakładu krawieckiego – Dokument został wykonany na potrzeby Urzędu Pracy w Szczytnie. Objętość wzoru: 35 stron. Biznes plan firmy zajmującej się projektowaniem i sprzedażą odzieży. Liczba storn: 30. Wzór został opracowany na podstawie dokumentów złożonych o dotacje w PUP Bytom (2021 r.) Firma pozycjonująca – przykładowy biznes plan wykonany pod dotacje z Urzędu Pracy w Wejherowie. Liczba stron: 17. Dokument udostępniamy w formacie PDF. Alarmy i monitoring – wzór wykonany na podstawie wniosku złożonego w Urzędzie Pracy w Piasecznie. Objętość dokumentu: 35 stron. Plik udostępniamy w postaci PDF. Druk 3D – gotowy wniosek o dofinansowanie podjęcia działalności z Urzędu Pracy. Przykład oparty na dokumentach złożonych we Wrocławiu. Objętość 27 str. Biznes plan pogotowia komputerowego – wzór, który został złożony w Urzędzie Pracy w miejscowości Chełm. Objętość dokumentu: 21 stron. Plik udostępniamy w postaci PDF. Brukarstwo i usługi mini-koparką – gotowy biznes plan pod dotacje z Urzędu Pracy. Przykład oparty o dokumenty złożone w Powiatowym Urzędzie Pracy w Żywcu. Liczba stron: 25 (2021 r.) Pomoc drogowa (laweta) – gotowy biznes plan pod dotacje z Urzędu Pracy. Przykład oparty o dokumenty złożone w PUP Bartoszyce. Objętość dokumentu: 19 str. Działalność kuriera – przykładowy wniosek i biznes plan pod dotacje z Urzędu Pracy dla kuriera (podwykonawca). Dokumenty złożone do PUP Wrocław. Objętość: 18 str. Nagłośnienie – przykład biznesplanu i wniosku o dotacje z PUP wykonany wedle wytycznych obowiązujących w powiecie nowosądeckim. (19 stron) Obsługa muzyczna imprez (DJ) – wzór dokumentów składanych pod dotacje z PUP, na przykładzie wniosku i biznes planu złożonego w Garwolinie (20 str.). Sala prób i wypożyczalnia sprzętu muzycznego – przykładowy wniosek pod dotacje z PUP (PFRON), wykonany wedle wytycznych obowiązujących w Warszawie. (29 stron) Produkcja dźwięku – przykładowy wniosek o dofinansowanie na podjęcie działalności. Objętość dokumentów: 24 strony. Dokumenty złożone w UP Zielona Góra Pizzeria – gotowy biznes plan dla pizzerii, wykonany na podstawie dokumentów złożonych w PUP Kraków. Objętość: 22 str. Firma cateringowa, wzór gotowego biznesplanu i wniosku pod dotacje z Urzędu Pracy. Liczba stron: 19. Wykonane do PUP Wrocław. Firma sprzątająca – przykład wniosku i biznes planu na podstawie dokumentów złożonych w UP Warszawa. Objętość dokumentów: 40 str. Sprzedaż i produkcja świec sojowych – przykład biznes planu i wniosku o dofinansowanie na podjęcie działalności. Objętość dokumentów: 35 stron. Dokumenty złożone w PUP Koszalin w 2021 r. Perfumeria – przykładowy wniosek i biznes plan o dofinansowanie na podjęcie działalności. Objętość dokumentów: 14 stron. Dokumenty złożone w Lublinie. Warzywniak – biznes plan o dofinansowanie na podjęcie działalności z Urzędu Pracy z 2021 r. Objętość dokumentów: 23 strony. Na podstawie dokumentów złożonych we Wrocławiu. Sklep chemiczno-przemysłowy – wzór gotowych dokumentów pod dofinansowanie z Urzędu Pracy na otwarcie firmy. Liczba stron: 17. Produkcja i sprzedaż rolet – wzór gotowych dokumentów pod dotacje z Urzędu Pracy na otwarcie firmy. Liczba stron: 21. Dokumenty przygotowane w 2020 r. Biznes plan sklepu papierniczego – gotowych wzór o dofinansowanie podjęcia działlaności przez bezrobotnego. Liczba stron: 29. Dokumenty przygotowane w 2021 obwoźny – wzór gotowego biznesplanu i wniosku o dofinansowanie podjęcia działlaności z Urzędu Pracy. Liczba stron: administracyjne – przykład biznes planu, oraz wniosku o przyznanie dofinansowania dla bezrobotnych na otwarcie własnej firmy. Liczba stron: – wzór biznesplanu i wniosku o przyznanie dofinansowania dla bezrobotnych na otwarcie własnej firmy. Wzór z 2021 roku. Liczba stron: 23. Studio tatuażu i projektowanie graficzne – przykład biznes planu pod dofinansowanie dla bezrobotnych złożony w Żorach. Liczba stron: 12. Galeria malarstwa – wzór gotowego biznes planu. Przygotowany na potrzeby Powiatowego Urzędu Pracy w Rzeszowie. Objętość dokumentów: 26 galeria sztuki – wzór gotowego wniosku na podstawie dokumentów przygotowanych na potrzeby PUP w Rybniku. Objętość dokumentów: 25 i płace – wzór wniosku i biznes planu, przygotowany na potrzeby Urzędu Pracy w Kamiennej Górze. Objętość dokumentów: 30 str. Usługi doradcze, tłumaczenia i szkolenia – przykładowy biznesplan pod dofinansowanie z PUP w Gryfinie. Objętość dokumentów: 33 strony. Korepetycje – wzór gotowego wniosku WN-O o dotacje na otwarci firmy dla osoby niepełnosprawnej. PUP Szczecin 2021 r. Liczba stron: 21 str. Eventy i szkolenia – przykład gotowego wniosku Wn-O pod dofinansowanie z PUP dla niepełnosprawnych w ramach środków PFRON. Objętość: 19 str. Organizacja imprez i eventów dla dzieci – wzór wniosku o dofinansowanie na otwarcie firmy z PUP. Objętość: 30 str. Składane w PUP – gotowy wzór biznesplanu i wniosku o dotacje dla gabinetu logopedycznego. Data wykonania: 2022 r. Liczba stron: 22 Klub dziecięcy – gotowy wzór biznes planu dla firmy zajmującej się opieką nad małymi dziećmi w ramach klubu malucha. Data wykonania: 2022 r. Liczba stron: 45 Firma elektroinstalacyjna – przykładowy biznes plan wykonany na potrzeby dotacji z Powiatowego Urzędu Pracy w Białymstoku. Liczba stron: 22. Biuro architektoniczne – gotowy wzór biznesplanu i wniosku o dofinansowanie wykonany na podstawie dokumentów z PUP Wrocław. Liczba stron: 28. Geodeta – Przykład biznes wniosku i biznes planu o dofinansowanie z PUP, wykonany na podstawie dokumentów złożonych w Bytomiu. 31 str. Firma chip-tuningowa: przykład biznes planu pod dofinansowanie dla bezrobotnych w Kędzierzynie-Koźlu. Liczba stron: 17. Biuro nieruchomości – wzór biznesplanu. Przykład wykonany na podstawie dokumentów złożonych do PUP Lublin. 19 stronPoradnia dietetyczna – wzór gotowego biznes planu do PUP, złożony w MUP Lublin. Objętość: 20 i aranżacja wnętrz – wzór wniosku i biznes planu do PUP, wykonany i złożony do Urzędu Pracy w Gdańsku (20 stron)Firma reklamowa – wzór gotowego biznes planu do Urzędu Pracy, złożony z powodzeniem do PUP w – gotowy biznesplan i wniosek o dofinansowanie, wykonany początkiem 2021 r i złożony do Powiatowego Urzędu Pracy w Mikołowie. Projektowanie instalacji sanitarnych – wzór biznesplanu. Przykład wykonany na podstawie dokumentów złożonych do PUP Otwock w 2021 r. Objętość: 18 stron.

biznes plan firmy remontowej